János Pilinszky

János Pilinszky (1921-1981) jeden z największych poetów i prozaików węgierskich XX w.; jego silnie osadzona w katolicyzmie twórczość wywarła wielki wpływ na kształtowanie się węgierskiej literatury po II wojnie światowej. Poezja Pilinszky’ego skupia się wokół jego osobistych ekstremalnych przeżyć; doświadczenia frontu, zetknięcia się z koszmarną rzeczywistością niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrȕck i powojennego życia w tragicznej sytuacji opanowania Węgier przez reżim komunistyczny.

Pilinszky urodził się w rodzinie inteligenckiej w Budapeszcie w 1921 r. Studiował literaturę węgierską, prawo i historię sztuki na Uniwersytecie Pétera Pázmánya w Budapeszcie. W 1938 r. jeszcze przed ukończeniem studiów z sukcesem zadebiutował jako poeta na łamach liczącego się węgierskiego czasopisma „Élet”. W 1942 r. otrzymał pracę w redakcji tego periodyku. W 1944 r. wstąpił do armii. Jego oddział otrzymał rozkaz podążania za wycofującymi się oddziałami niemieckimi; po kilkutygodniowym marszu dotarł do niewielkiej niemieckiej miejscowości Harbach. Podczas pobytu w Niemczech poeta doświadczył rzeczywistości niemieckich obozów – szczególnie utkwił mu w pamięci KL Ravensbrȕck. Nigdy nie zapomniał tego co tam zobaczył. Traumatyczne przeżycia odezwały się z całą mocą w jego poezji z 1944 r. ; powstały wówczas utwory takie jak „KZ-oratórium” („Oratorium KZ”) i „Ravensbrücki passió” („Pasja Ravensbrȕck”). W 1945 r. młody człowiek powrócił do Budapesztu; zamieszkał przy ul. Molnára 17.  

Następną publikacją był tomik „Trapéz és korlát” („Trapez i bariera”) wydany w 1946 r.; zawierająca zaledwie 18 wierszy niewielka książeczka była dziełem najwyższych lotów, zapewniła też autorowi miejsce wśród najwybitniejszych poetów węgierskich, co potwierdziła przyznana mu w 1947 r. Nagroda Baumgartena. W tym samym roku pisarz otrzymał stypendium Akademii Węgierskiej, dzięki któremu mógł odbyć podróż do Włoch i Szwajcarii. Niestety, po powrocie miał poważne problemy ze znalezieniem pracy; w końcu zatrudniono go jako korektora w Szépirodalmi Kőnyvkiadó (Wydawictwo Literackie). W 1954 r. poeta ożenił się z Anną Márkus. Niestety jego małżeństwo nie było udane – po krótkim czasie małżonkowie rozstali się. W 1956 r. podjął pracę jako lektor w wydawnictwie Magvető, zaś w rok później rozpoczął działalność jako redaktor w katolickim tygodniku Ùj Umber z którym był związany aż do śmierci.W 1959 r. spotkała go osobista tragedia; zmarła matka poety; w tym samym roku ukazał się zbiór wierszy pt. „Harmadnapon” („Trzeciego dnia”). W 1963 r. pisarz wyjechał do Francji; przebywał tam do 1965 r., zapoznając się z pismami Simone Weil, które stały się dla niego cennym źródłem inspiracji. W l. 1965-1970 odbył liczne podróże po Europie; był m.in. w Polsce, Szwajcarii, Jugosławii, Austrii, Francji, Belgii w Anglii i we Włoszech. W 1969 r. brał udział w międzynarodowym spotkaniu poetyckim w Londynie; w rok później ukazał się tom poetycki „Nagyvárosi ikonok” („Wielkomiejskie ikony”). W 1971 r. autor został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. Attili Józsefa. W 1972 r. Pilinszky przebywał w Paryżu, gdzie wykładał na Sorbonie, następnie zaś przyjął zaproszenie redakcji „Poetry International” do Londynu. Z tego samego roku pochodzi tom „Szálkák” („Drzazgi”). W 1975 r. poeta wyjechał do USA gdzie m.in. wygłosił odczyt na uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. W rok później był gościem na międzynarodowym spotkaniu poetyckim w Rotterdamie; w tym samym czasie ukazał się tom„Kráter” („Krater”) i angielski przekład jego poezji w tłumaczeniu T. Hughesa. W 1978 r. poeta poznał w Paryżu Ingrid Ficheux, która po dwóch latach została jego żoną (pierwszy ślub był wyłącznie cywilny). W 1978 r. autor podróżował po Tunezji, wydał też tom „Válogatott ver-sei”. W 1980 r. odbył poetyckie tournée po Wielkiej Brytanii (towarzyszyli mu inni węgierscy poeci, m.in. S. Weőrese, F. Juhász, Á. Nemes-Nagy), otrzymał też Nagrodę Państwową im. Kossutha. Pilinszky zmarł nagle 27 maja 1980 r. w Budapeszcie na atak serca. Jego twórczość była tłumaczona na kilka języków, m.in. na angielski (wspomniany już Ted Hughes), natomiast francuskie przekłady jego twórczości są dziełem jego przyjacielaPierre’a Emmanuela. 

 

 

do góry

Zamknij X W ramach naszego serwisu stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl