Powrót donosicielstwa w Rosji. Nowa rzeczywistość pod dyktaturą strachu

Nasi autorzy

Powrót donosicielstwa w Rosji. Nowa rzeczywistość pod dyktaturą strachu

"Pasożyty i obiboki, sami nie pracują, innym w pracy przeszkadzają". Sowiecki plakat propagandowy. Fot. MNK z książki "Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu" prof. Wojciecha Roszkowskiego, str. 88.

W Rosji powraca stara radziecka praktyka donosicielstwa, która nabrała na sile po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Podsycana przez prorządową retorykę Władimira Putina, nowa fala donosów nie osłabła mimo upływu ponad dwóch lat, dotykając szczególnie ludzi kultury i artystów. Wielu z nich musi stawić czoła rosnącym represjom i autocenzurze, a dla niektórych jedynym wyjściem pozostaje emigracja.

Masowe donosicielstwo i represje wobec artystów

W obliczu rosnącej presji politycznej pisarze, reżyserzy i inne osoby związane z kulturą coraz częściej stają się celem donosów, co niejednokrotnie kończy się interwencjami ze strony władz, a nawet więzieniem. Na przykład na letnim festiwalu literackim we Włodzimierzu, około 200 kilometrów na wschód od Moskwy, prorządowi „patrioci” zmusili organizatorów do odwołania spotkań z pisarkami Iriną Kotową i Asią Demiczkiewicz. Kobiety skrytykowały wojnę przeciwko Ukrainie, co wywołało natychmiastową reakcję prorządowych blogerów, którzy donosili na nie do Związku Pisarzy Rosyjskich.

Wielu artystów, jak znany rosyjski pisarz proszący o anonimowość, ogranicza swoje publiczne wystąpienia i aktywność w mediach społecznościowych, by uniknąć prześladowań. „Represje nie znają teraz granic” – wyjaśnia literat, podkreślając, że nawet najmniejszy krytyczny komentarz może stać się pretekstem do ataków ze strony prorządowych trolli, a następnie do możliwego postępowania sądowego.

Autocenzura i strach

Rosyjskie teatry również odczuwają na sobie ciężar polityki Kremla. Ministerstwo Kultury wymusza na instytucjach promocję patriotyzmu i tradycyjnych wartości, przeciwdziałając temu, co władze nazywają „zepsuciem Zachodu”. Reżyser z Kazania opowiada o narastającej fali donosów, które pojawiają się, gdy sztuka porusza tematy takie jak płeć, narkotyki czy polityka. Skargi i interwencje stały się codziennością, a autocenzura jest na porządku dziennym.

Donosicielstwo przybiera różne formy,  zwłaszcza w przestrzeni internetowej, gdzie kanały na Telegramie systematycznie tropią i piętnują wszelkie przejawy „zdrady narodowej”. Dyrektor małego wydawnictwa, które wciąż odważa się publikować niezależne książki, opowiada, jak policja zainteresowała się jednym z wydanych przez nich komiksów, gdzie główny bohater zmaga się z własną seksualnością. „Nie poznaję już mojego kraju” – przyznaje.

Polowanie na „piątą kolumnę”

Trend donosicielstwa nasilił się po lutym 2022 roku, gdy Putin rozpoczął polowanie na „piątą kolumnę”, czyli osoby uznawane za wewnętrznych wrogów Rosji. W jednym z telewizyjnych wystąpień w marcu 2022 roku prezydent aż 26 razy wspomniał o „zdrajcach narodu”, podkreślając potrzebę „oczyszczenia społeczeństwa”. Przekaz ten znalazł swoje odzwierciedlenie w działaniach prorządowych mediów, które coraz częściej używają takich słów jak „dekadent” czy „niemoralny” w kontekście Zachodu i krytyków władzy.

Niektórzy przedstawiciele rosyjskich elit kulturalnych, jak piosenkarki Zemfira i Ałła Pugaczowa, pisarz Boris Akunin czy reżyser Kiriłł Sieriebriennikow, zdecydowali się na emigrację. Jednak są też tacy jak poetka i reżyserka teatralna Żenia Berkowicz, którzy postanowili zostać i sprzeciwić się represjom. Berkowicz, uznawana za jedną z głównych postaci nowej fali teatralnej w Moskwie, została skazana na sześć lat więzienia za „usprawiedliwianie terroryzmu”. Donos złożył młody reżyser teatralny związany z prorządowymi kręgami.

„Nikt nie jest bezpieczny”

„Nikt nie jest bezpieczny” – mówi młoda piosenkarka, której uliczne koncerty w Moskwie były wielokrotnie przerywane, prawdopodobnie na skutek donosów. W kraju panuje atmosfera strachu i podejrzliwości, a donosicielstwo na nowo zagościło w rosyjskiej codzienności. Artyści, którzy odważyli się zabrać głos przeciwko wojnie i polityce Kremla, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami, ale mimo to wielu z nich nie rezygnuje z walki o wolność słowa.

Źródło: Le Monde, TP

Wiadomości o premierach nowych książek Białego Kruka i spotkaniach autorskich prosto na Twoją skrzynkę mailową, a do tego jeszcze prezent - bon 50 zł na zakupy w naszej księgarni internetowej! Dołącz już dziś do grona Czytelników Biuletynu Białego Kruka! Aby to zrobić, kliknij TUTAJ.

Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu

Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu

Wojciech Roszkowski

Nikt nie zrozumie, co złego dzieje się we współczesnym świecie zachodnim, a więc i w Polsce, nie znając przyczyn. Tkwią one jeszcze w ideach rewolucji francuskiej, a później w coraz bardziej lewicowej filozofii, zwłaszcza Karola Marksa. Poglądy tego ostatniego miały, jak wiadomo, tyleż wielki, co tragiczny wpływ na życie wielu narodów, choć myśliciel z Trewiru (zmarły w 1883 r.) sam tego nie doczekał.

 

Męczennik za wiarę i Solidarność. Biografia ilustrowana bł. ks. Jerzego Popiełuszki

Męczennik za wiarę i Solidarność. Biografia ilustrowana bł. ks. Jerzego Popiełuszki

Jolanta Sosnowska

Fascynująca książka Jolanty Sosnowskiej to poruszająca opowieść o życiu i heroicznej walce kapłana, który stał się symbolem oporu przeciwko komunistycznemu reżimowi w Polsce. Swoją niezłomną wiarą i nieugiętością inspirował miliony Polaków do walki o wolność i wiarę. Popiełuszko, z pozoru zwykły ksiądz, stał się światłem nadziei. Pozostaje aktualnym symbolem także dzisiaj, co w tej książce mocno wybrzmiewa.

 

Pomiędzy Wschodem a Zachodem. W kręgu myśli Feliksa Konecznego

Pomiędzy Wschodem a Zachodem. W kręgu myśli Feliksa Konecznego

Wojciech Reszczyński

Z wszystkich stron słyszymy o wielkim postępie; w medycynie, w technice, w badaniach kosmosu… Równocześnie z wszystkich stron atakuje nas postęp fałszywy, cofający ludzkie życie do czasów pogańskich, ignorujący Boga, unicestwiający sumienia, drwiący z zasad moralnych, zachęcający do praktykowania wynaturzeń.

 

Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI w.

Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI w.

Andrzej Nowak

Dlaczego? – ciśnie się na usta za każdym razem, kiedy zastanawiamy się nad historią Rosji oraz relacji polsko-rosyjskich. Dlaczego Rosja boi się Polski? Dlaczego państwa zachodnie od stuleci naiwnie wierzą w dobre intencje Moskwy? Dlaczego w dziejach Rosji jest aż do dziś tyle brutalności, przemocy i zacofania? Dlaczego krwiożerczo napadała na kraje, które uważała za słabsze; na przykład na Polskę w 1920 czy 1939 r., na Gruzję w 2008 r. albo na Ukrainę w 2022 r.

 

Sybir. Dzieje polskich zesłańców XVIII–XX w.

Sybir. Dzieje polskich zesłańców XVIII–XX w.

Marek Klecel

Za co?! Pytanie to nieodparcie nasuwa się podczas czytania tej przejmującej książki. Tysiące Polaków, najlepszych synów swojego narodu, było zsyłanych na Sybir za umiłowanie własnego kraju, za walkę o jego wolność, za przywiązanie do wiary katolickiej. Wszelki sprzeciw wobec caratu karany był surowo; najczęściej właśnie wyekspediowaniem na tę nieludzką ziemię, skąd przeważnie nie było już powrotu.

 

Tyrania postępu

Tyrania postępu

Andrzej Nowak, ks. Dariusz Oko, ks. Waldemar Chrostowski, Jerzy Kruszelnicki, Grzegorz Kucharczyk

Kim będziemy za parę lat? Czy w ogóle jeszcze będziemy? Nasza rzeczywistość przypomina sytuację znaną nam z opisów i filmów o katastrofie „Titanica”. Statek zderzył się z górą lodową i zaczyna tonąć, ale pokładowa orkiestra pięknie gra i gra.

 

Kościół i Naród. Lata trwogi, lata nadziei

Kościół i Naród. Lata trwogi, lata nadziei

Jan Żaryn

Agentura wpływu nazywana nie tak dawno sowiecką, a dziś rosyjską, poczyna sobie śmiało także w III RP. Jej dziełem jest narzucana Polakom od kilkunastu lat przez media głównego nurtu (wszystkie w rękach zagranicznych decydentów) i przez niektórych polityków tzw. polityka wstydu.

 

Wojna i dziedzictwo. Historia najnowsza

Wojna i dziedzictwo. Historia najnowsza

Andrzej Nowak

Ostatnie lata naszej historii najnowszej toczyły się w cieniu wojny – najpierw tej być może najbardziej bolesnej, choć nie dosłownej, czyli wewnętrznej, w naszym własnym domu. Jej pierwszą ofiarą stała się prawda, ale przecież w jej wyniku doszło także do ofiar śmiertelnych. Potem zaczęła się wojna kulturowa, której front coraz brutalniej naciera na Polskę. W jej wyniku umierają przede wszystkim ludzkie sumienia.

 

Wojna. Reportaż z Ukrainy

Wojna. Reportaż z Ukrainy

Jakub Maciejewski

Ta wojna jest blisko. Kilkanaście kilometrów od polskiej granicy znajdują się w pełni uzbrojone posterunki wojskowe, a w nich żołnierze gotowi walczyć z rosyjskim najeźdźcą aż do śmierci. Ale oprócz geografii chowa się w bliskości tej wojny jeszcze inna, upiorna prawda. Niemiłosiernie bombardowana charkowska dzielnica Sałtiwka łudząco przypomina przecież blokowiska łódzkiego Widzewa czy warszawskiego Ursusa.

 

Uległość czy niepodległość. Wydanie drugie poszerzone

Uległość czy niepodległość. Wydanie drugie poszerzone

Andrzej Nowak

Autor patrzy uważnie na otaczający nas świat i z żelazną logiką wyciąga wnioski, które budzą niepokój, a nawet lęk.

 

Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni

Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni

Wojciech Roszkowski

Książka ta dowodzi, jak szybko może rozprzestrzeniać się zło, jeśli nie napotka od razu zdecydowanego sprzeciwu. Komunizm nie zaczął się od łagrów, mordów i zniewolenia narodów. Zaczął się od teorii – zupełnie utopijnej, ale pozornie niezwykle zatroskanej o dobro całej ludzkości. Wielu dało się nabrać; jak się to skończyło, to Polacy wiedzą najlepiej.

 

Francuskie samobójstwo

Francuskie samobójstwo

Éric Zemmour


W targanej kryzysem społecznym i ogromnymi napięciami wewnętrznymi Francji następuje właśnie historyczna zmiana politycznych nastrojów. Zmiana, która nie pozostanie bez wpływu na całą politykę europejską, w tym na Polskę. Po tym jak w wyborach do Parlamentu UE prawicowe Zjednoczenie Narodowe zdobyło nad Sekwaną, Loarą, Garonną i Rodanem ponad dwa razy więcej głosów niż blok prezydenta Emmanuela Macrona, ten ostatni rozpisał przedterminowe wybory.

 

Między nieładem a niewolą. Krótka historia myśli politycznej

Między nieładem a niewolą. Krótka historia myśli politycznej

Andrzej Nowak

Napisana barwnym, literackim językiem, świetnie ilustrowana książka jednego z najwybitniejszych intelektualistów europejskich. Pełna refleksji nad współczesnością historia od starożytnych myślicieli chińskich i filozofów greckich, przez świętych Augustyna i Tomasza, renesansowych humanistów, zachodnich filozofów baroku i oświecenia, po myślicieli polskich (np. Mistrz Wincenty, Paweł Włodkowic, Józef Piłsudski).

 

Żółkiewski. Pogromca Moskwy – biografia

Żółkiewski. Pogromca Moskwy – biografia

Wojciech Polak

Gdy w Moskwie słyszeli nazwisko hetmana Żółkiewskiego, to blady strach padał na jej mieszkańców. W świeżej pamięci mieli bowiem geniusz wojskowy i furię bitewną dzielnego wodza Rzeczypospolitej, który rozgromił Rosjan wielokrotnie, a pod Kłuszynem wprost zdemolował ich oraz wspomagających Moskali Szwedów.

 

Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 1. 1945–1979.

Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 1. 1945–1979.

Wojciech Roszkowski

Nowy przedmiot Historia i Teraźniejszość wymaga także nowego podejścia do podręcznika. Autor – wybitny badacz, historyk i ekonomista, człowiek bardzo aktywny społecznie – postawił na narracyjność. W połączeniu z atrakcyjnym stylem pisania powinno przynieść to istotny efekt dydaktyczny, pobudza bowiem ciekawość czytelnika-ucznia.

 

Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 2. 1980-2015

Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 2. 1980-2015

Wojciech Roszkowski

Nowy przedmiot szkolny Historia i teraźniejszość wzbudził w 2022 roku olbrzymie zainteresowanie – okazał się niezwykle potrzebny. W naszym podręczniku rozczytywała się i wciąż rozczytuje cała Polska, głównie młodzież, ale nie tylko. Wynika to z faktu, że książka napisana została w sposób szczególnie atrakcyjny.

 

Utopia europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy

Utopia europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy

Krzysztof Szczerski

Wychodząc z pierwotnych koncepcji wspólnoty europejskiej, nawiązując do myśli tzw. Ojców Założycieli, autor Krzysztof Szczerski, politolog i polityk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego przestrzega - zgodnie z tym, co mówił w polskim Sejmie św. Jan Paweł II - przed redukowaniem wizji zjednoczonej Europy wyłącznie do jej aspektów ekonomicznych, politycznych oraz przed bezkrytycznym stosunkiem do konsumpcyjnego modelu życia.

 

Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie.

Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie.

Wojciech Polak, Sylwia Galij-Skarbińska

Książka Wojciecha Polaka i Sylwii Galij-Skarbińskiej „Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie” jest dramatyczną panoramą trudnych relacji polsko-niemieckich po 1939 r.

Komentarze (0)

  • Podpis:
    E-mail:
  • Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Wpisy są moderowane przed dodaniem.

Zamknij X W ramach naszego serwisu stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.