Część II Dla wszystkich był wszystkim

(...)

Prowokacja na Chłodnej

Ks. Jerzy stał się też celem działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa. Akcję inwigilowania o kryptonimie „Popiel” rozpoczęto prawdopodobnie w drugiej połowie 1982 r. Prowadziło ją co najmniej czterech tajnych współpracowników, zarówno pewne osoby duchowne (niestety…), jak i świeckie. „Dzisiaj wiemy – piszą Ewa K. Czaczkowska i Tomasz Wiścicki – na podstawie zeznań z procesu Ciastonia i Płatka, że w akcji [na Chłodnej] wzięli udział w komplecie późniejsi zabójcy księdza, zastępca Piotrowskiego Janusz Dróżdż, a także Leszek Wolski, który był w tej sprawie zatrzymany jako (co najmniej) uczestnik narad nad ‘rozwiązaniem problemu ks. Popiełuszki’, ale ostatecznie nie wytypowano go na ławę oskarżonych w Toruniu. Trudno o lepszy dowód ciągłości w działaniach SB przeciw księdzu, aż po zbrodniczy finał”.

Kiedy 12 grudnia 1983 r. kapelan „Solidarności” był w pałacu Mostowskich przesłuchiwany, milicja przeprowadziła w tym czasie rewizję w jego mieszkaniu, o czym w trakcie przesłuchania uprzedził go prokurator.

Oto relacja ks. Jerzego z tych wydarzeń, spisana przez ks. Romualda Biniaka: „Zgodziłem się natychmiast, ponieważ wiedziałem, że nie mam tam żadnych obciążających mnie rzeczy. Tak więc z prokuratorem pojechaliśmy do mojego mieszkania. Rewizję przeprowadzało trzech pracowników SB. Kiedy weszliśmy do mieszkania, byłem bardzo spokojny, że nic tam nie znajdą. Myliłem się jednak. Zaraz po wejściu jeden z pracowników SB dość spiesznie udał się bez zastanowienia do pokoju i z szafy na oczach wszystkich ku mojemu ogromnemu zdziwieniu zaczął pokazywać kartony z ulotkami, których nigdy w domu przecież nie miałem. Nie wiedziałem, skąd one tam się wzięły. Później kioskarka, która miała wgląd na wejście do domu, w którym mieszkałem, powiedziała, że przed południem widziała jakichś mężczyzn wnoszących kartony do domu. Tak, to była prowokacja, nawet patrząc na to wszystko, powiedziałem – Panowie, przesadzacie. Mówiąc o przesadzie, nie myliłem się, bo już przed domem czekała ekipa telewizji polskiej, aby sfilmować całe to żałosne widowisko.

Oczywiście natychmiast zostałem aresztowany.

O godz. 20.00 byłem w pałacu Mostowskich. Tam po rewizji osobistej osadzono mnie w celi, wśród pięciu podejrzanych o różne przestępstwa kryminalne. Pamiętam, że był tam podejrzany o zabicie żony i wrzucenie do Wisły, ktoś posądzony o udział w morderstwie w Grodzisku Mazowieckim, jeden z moich towarzyszy z celi, jestem przekonany, był konfidentem.

Po spędzeniu jednej nocy w celi, następnego dnia zostałem zwolniony na skutek interwencji Sekretarza Episkopatu, abpa Dąbrowskiego”.

Arcybiskup Jerzy Dąbrowski faktycznie interweniował u ministra spraw wewnętrznych, gen. Czesława Kiszczaka, w wyniku czego następnego dnia, 13 grudnia, Ksiądz Jerzy został zwolniony. Zaprzyjaźniona z nim Anna Szaniawska wspominała: „Kiedy przyszedł do nas po wyjściu z więzienia, mąż [Klemens Szaniawski, filozof – przyp. JS] pyta: no, jak było? Wyspowiadałem czterech morderców – i uśmiech szczęścia miał na twarzy, już nie pamiętał upokorzeń”.

W czasie rewizji w mieszkaniu na Chłodnej Ksiądz Jerzy napisał gryps do ks. Teofila Boguckiego, który udało się przekazać za pośrednictwem Waldemara Chrostowskiego, kierowcy, który woził ks. Popiełuszkę. Treść brzmiała: „Zawsze głosiłem prawdę. Poza Mszami św. za Ojczyznę i pomocą charytatywną nic innego nie czyniłem. Prowokację przyjmuję jako doświadczenie dane mi przez Boga dla większych owoców mojej pracy patriotyczno-religijnej. Nie chcę, by moja osoba była wykorzystana do wyjścia ludzi na ulicę. Na zeznaniach nic nie powiem, nikogo nie wydam. Proszę o modlitwę, by starczyło mi sił”.

Natychmiast po tym wydarzeniu ks. Popiełuszko stał się na nowo przedmiotem licznych i niewybrednych ataków komunistycznej propagandy. Rewizję na Chłodnej 15 opisano w ówczesnej popołudniówce „Express Wieczorny” 27 grudnia 1983 r. w artykule „Garsoniera obywatela Popiełuszki”. Warto tu przytoczyć fragment tego oszczerczego tekstu, gdyż przedstawia on typowy dla czasów komunizmu esbecki styl tego typu paszkwili: „Czemuż więc miałby oczyszczać z obciążających go dowodów swą garsonierę na mieście, o istnieniu której nikt nie wiedział? No i przecież skoro nielegalną ‘bibułę’ trzymał w swoim mieszkaniu oficjalnym, to czy tym bardziej nie magazynowałby takich rzeczy w mieszkaniu konspiracyjnym, o którego istnieniu do grudnia nie wiedziały ani władze śledcze, ani kościelne?”.

Ksiądz Jerzy usiłował nawet potem skontaktować się z autorem tego „artykułu”, ale okazało się, że w redakcji nie ma osoby o tym nazwisku. Przesłał więc do „Expressu Wieczornego” sprostowanie, ale gazeta oczywiście go nie zamieściła. Oświadczenie Księdza Jerzego odczytane zostało natomiast z ambon; kapelan „Solidarności” pisał w nim wprost o prowokacji. Aby uzmysłowić sobie, jak grubymi nićmi ją szyto, należy przytoczyć fragment zapisków, w którym Ksiądz Jerzy dokładnie przedstawia, co esbecy podrzucili do jego mieszkania na Chłodnej: „Było tam 15 tysięcy egzemplarzy nielegalnych pism. Gryps w języku francuskim, 60 egzemplarzy 14-stronicowego sprawozdania ks. Małkowskiego ze spotkania z ks. Prymasem, rzekomo wysłane do mnie z listem od Giedroycia z Paryża, 36 naboi do pistoletu maszynowego, trotyl, dynamit z zapalnikiem i przewodem elektrycznym do detonacji, 4 duże gazy łzawiące, 60 matryc zagranicznych [do powielaczy – przyp. JS], 5 tub farby drukarskiej”.

Prowokacja nie udała się, bo nie udało się przy jej pomocy wywołać skandalu, a tym samym podburzyć ludzi przeciwko kapelanowi „Solidarności”, nadszarpnąć wobec niego zaufania, zmienić powszechny dla niego podziw i szacunek w odrzucenie i niechęć. Kiedy Ksiądz Jerzy powrócił na plebanię, powitanie, które mu zgotowano, przeszło jego oczekiwania: „Podjeżdżam pod kościół. Od drzwi do bramy ze świec ułożony krzyż i V na moją cześć. Ludzie pod plebanią. W oknie ks. Prałat, który przywitał mnie ze łzami w oczach. Pokój zastawiony kwiatami”.