Świat Apostołów

  • nowość

Apostołowie nauczali w trudnych warunkach, narażeni na wielkie niebezpieczeństwa, nieraz przeganiani, nieraz nawet więzieni albo zgoła uśmiercani. Ale zasiane ziarno szybko kiełkowało, wschodziło i wiara chrześcijańska rosła coraz bujniej, nieustannie przybywało wspólnot pierwszych wyznawców.

Autorzy:

liczba stron: 496
obwoluta: nie
format: 19,5 cm x 24,0 cm
papier: kreda matowa
oprawa: twarda
data wydania: 16.01.2025
ISBN: ISBN 978-83-7553-419-1
EAN: 9788375534191
Zarejestruj się aby otrzymać rabaty* 25% na pierwsze zamówienie oraz 20% na kolejne! Darmowa dostawa na terenie Polski powyżej 200zł.
*Rabaty nie łączą się z pakietami i innymi promocjami oraz nie dotyczą cen podręczników.

Dostępność: przedsprzedaż
Realizacja zamówień zawierających tę książkę po 17.01.2025 r.

Po trylogii „Świat Chrystusa” doczekaliśmy się dopełnienia serii poprzez opowieść o działalności pierwszych siewców naszej wiary – Apostołów.

Zgodnie z poleceniem Zbawiciela rozeszli się oni po Jego śmierci po krańce Ziemi. Tak też prowadzi nas Autor; od dalekich Chin po Galię i Irlandię, koncentrując się rzecz jasna na starożytnym Rzymie. Apostołowie nauczali w trudnych warunkach, narażeni na wielkie niebezpieczeństwa, nieraz przeganiani, nieraz nawet więzieni albo zgoła uśmiercani. Ale zasiane ziarno szybko kiełkowało, wschodziło i wiara chrześcijańska rosła coraz bujniej, nieustannie przybywało wspólnot pierwszych wyznawców.

Nauczanie Jezusowe miało też zupełnie inny stosunek do ówczesnej organizacji społeczeństwa, w tym było mocno krytyczne wobec coraz bardziej rozwiązłych obyczajów, nie uznawało niewolnictwa, głosiło godność każdego człowieka jako dziecka Bożego. Dzieło prof. Roszkowskiego uzmysławia, jak ciężkie zadanie mieli Apostołowie, nawracając pogan.

Dzieło Profesora jest unikatowym w skali światowej ujęciem początków chrześcijaństwa. Bogato ilustrowane.

Wstęp: Wpływ Chrystusa na ludzkie dzieje
Chrystus w oczach badaczy. Problem źródeł. Rola świadków.

15

Biogram Autora

12

Rok 30
W co wierzyć? W umyśle człowieka od zawsze obecne było pojęcie bóstwa. Władza Rzymu.
Fenomen Żydów. Nad jeziorem Genezareth. Widzenia. Wniebowstąpienie Jeshuy. Wybór Mattaia.
Raport Pilatusa. Zesłanie Ducha Świętego. Całun. Śmierć króla Eiru.
Nowi konsulowie zastępczy w Rzymie. W Państwie Środka.

24

Rok 31
Początek roku w Rzymie. Cisza przed burzą? Upadek Seianusa. Rzymskie porachunki. Rzym z oddali.
Cesarstwo Chengjia. Wspólnota. Cudowne zdarzenie w Świątyni. Podróż przez kraj Partów.

43

Rok 32
Nowi konsulowie w Rzymie. Władza Tiberiusa. Społeczeństwo rzymskie. Śmierć prefekta Egiptu.
Represje w Rzymie. Nowy prefekt Egiptu. Apostołowie nauczają. Życie duchowe w Państwie Środka.
Kariery Dou Ronga i Wei Ao.

55

Rok 33
Konsulowie Galba i Sulla. Małżeństwa wnuczek Tiberiusa. Problemy gospodarcze.
Oskarżenia sojuszników Seianusa. Nowy najwyższy król Eiru. Wierzenia Celtów. 203. olimpiada.
Tiberius na Capraei. Nie żyje Asinius Gallus. Epidemia śmierci w rzymskiej elicie.
Zmiana na tronie Anuradhapury. Zmarł Aelius Lamia. Zmiany w Poncie i Kolchidzie. Śmierć Wei Ao.

72

Rok 34
Która godzina? Nowi konsulowie w Rzymie. Egipski spis. Feniks w Egipcie.
Drogi w państwie Hanów. Samobójcy. Bajki Phaidrosa. Etyczne pustosłowie.
Śmierć tetrarchy Philipposa. Mianowanie siedmiu diakonów. W Indiach.

84

Rok 35
Nowy rok w Rzymie. Krótkie rządy władczyni Taprobane. Działalność Simeona-Kefasa.
Philippos spotkał Meroitę. Meroe. Męczeństwo Stephanosa. Chrześcijanie ruszają w świat.
Ofensywa cesarza Liu Xiu. Rzymska interwencja w Armenii. Armenia. Upadek Ardavana.
Iberia. Śmierć Poppaeausa Sabinusa.

97

Rok 36
Nowi konsulowie w Rzymie. Terror kwitnie. Zmarł Thrasyllos z Mendes. Pożar w Rzymie.
Philippos w Samarii. Zamieszki w Samarii i odwołanie Pilatusa. Zdarzenie koło Dammasku.
Bunt w Cylicji Trachea. Tamilakam. Ceremonie królewskie w Satavahanie.
Ardavan wraca na tron Partii. Upadek Chengdu.

111

Rok 37
Nowy rok w Rzymie. Porachunki w senacie. Śmierć Tiberiusa. Caligula cesarzem.
Śmierć Gemellusa. 204. olimpiada. Zmiany w Palestynie. Wu Han i Dou Rong w Luoyangu.
Rozejm partyjsko-rzymski. Śmierć byłego króla Markomanów. Nowy król Satavahany. Choroba Caliguli.

122

Rok 38
Nowi konsulowie rzymscy. Herodes Agrippa w Palestynie. Rządy Caliguli. Król Armenii w Rzymie.
Łaska i niełaska Caliguli. Lughnasadh. Śmierć króla Bosforu. Polemon II władcą Pontu. Zmiana
na tronie Satavahany. W grocie Hathigumpha. Zamieszki w Aleksandrii. W Państwie Środka.

133

Rok 39
Ekstrawagancje Caliguli. Terror w Rzymie. „Księga Przemian”. Los czy wybór?
Upadek Herodesa Antipasa. Szaul jako Paulus. Caligula w Galii.

143

Rok 40
Caligula konsulem. Śmierć króla Mauretanii. Gorące lato w Rzymie. Pocieszanie Marcii.
Zmarł król Nabatei. Apostołowie i uczniowie. Śmierć Króla Królów Partii. Konflikty w Alexandrii
i Palestynie. Kult cesarski. Interwencja tetrarchy Agrippy w Rzymie. Rewolta w Nanyue

155

Rok 41
Śmierć Caliguli. Ulga legata Petroniusa. Nowy cesarz. Intrygi na dworze Claudiusa.
Powstanie w Nanyue. Odsunięcie cesarzowej Guo. Kolejne igrzyska olimpijskie. Seneca przeciw
uczuciu gniewu. Sukcesy legionów w Germanii. W Palestynie. Nowy prefekt Egiptu.
Antiochos IV Epiphanes wraca do Kommagene. Mithradates na tronie Bosforu.

167

Rok 42
Początek roku w Rzymie. Rewolta w Mauretanii. Powrót terroru w Rzymie. Seneca pisze do matki.
Śmierć Jaakowa bar Zebadii. Król Mithradat wraca do Armenii. Walki w Partii. Roszczenia Lu
Fanga. Walki w Nanyue. „Październikowy koń” w Rzymie. Podróż do Arabii Felix.

178

Rok 43
Władze konsularne w Rzymie. Skandal w Lycji. Zdławienie powstania w Nanyue. Małżeństwo
córki Claudiusa. Początek kampanii brytyjskiej. Zły duch Palatynu. Śmierć króla Taprobane. Nowy
następca tronu w Luoyangu. Nowy arcykapłan w Jerushalaim. Ambicje Herodesa Agrippy.

188

Rok 44
Triumf Claudiusa. Rozdzielenie prowincji Achaia i Macedonia. Zmiany prawne. Cottius królem.
Problemy na wyspie Rodos. Odsunięcie namiestnika prowincji Baetica. Nowa geografia rzymska.
Śmierć Herodesa Agrippy. Fałszywy prorok. Simeon-Kefas w Rzymie. Chrześcijańska agape.
Zmiana na tronie Goguryeo.

198

Rok 45
Nowi konsulowie w Rzymie. Od kiedy człowiek jest człowiekiem? Triumf Mytilene. Wardan gromi Gotarza.
Problemy Xiongnu. W Palestynie. Ephedrismos. Misja Barnabasa i Paulusa. Zmiana na tronie Bosforu.

209

Rok 46
Wzloty i upadki w Rzymie. Siedź w domu grzecznie? Komedia ludzka. Zmiany w Judei.
Orficy. Paulus i Barnabas w Ikonion. Śmierć władcy Xiongnu. Powodzie w królestwie Goguryeo.
Nowa droga do Alp. Awans miasteczka w Noricum. Śmierć Wielkiego Króla Gondopharesa.

219

Rok 47
Nagrody i intrygi w Rzymie. Senatores boni viri? Bunt brytyjskich Icenów. Gotarz władcą Partii. Nowy spis
ludności. Nad czym panuje Claudius? Paulus i Barnabas w Lystrze. Nauczanie
w Derbe. W Palestynie. Italicus wodzem Cherusków. Bunt Ailao. Miłość u chrześcijan.

229

Rok 48
Nowi konsulowie. Upadek Messaliny. Z kim ożeni się Claudius?. Dalszy szlak Paulusa
i Barnabasa. Zmiany w Palestynie. Objaśnianie świata. Walki w Germanii. Rozpad Xiongnu.
Nowy władca Goguryeo. Legendy Joseon. Proroctwa Etrusków.

238

Rok 49
Zaślubiny Claudiusa i Agrippiny. Uwolnienie Seneki. Wygnanie Żydów z Rzymu. Fiasko
interwencji Rzymian w Partii. Igrzyska 207. olimpiady. Podły los Lollii Pauliny. Oskarżenie
namiestnika Bithynii i Pontu. Przywilej dla Gallii Narbonensis. Zgromadzenie w Jerushalaim.
Konflikt w królestwie Bosforu. Nowy prefekt Egiptu. Śmierć Ma Yuana.

249

Rok 50
Przyszłość następców Claudiusa. Sytuacja w Britannii. W Germanii. Nowa wyprawa Paulusa.
Poeta z Tessaloniki. Śmierć Philona z Alexandrii. Wędrówki apostoła Andraia. Bóg na wschodzie.
Kuszanowie w natarciu. Kambodżowie.

258

Rok 51
Awanse syna Agrippiny. Śmierć Luciusa Vitelliusa. Niepokoje w Rzymie. Fiasko powstania
Carataca w Britannii. Nowy władca Partii. Wieści z Państwa Środka. Zdradziecki zamach
w Armenii. Paulus w Atenach. Misjonarze w Koryncie.

269

Rok 52
Nowi konsulowie i nowe problemy. Co zrobić z rozpustą kobiet? Święta Kybele w Rzymie.
Nowy konsul zastępczy. Kompromitacja w Armenii. Śmierć namiestnika Britannii.
Delphi w kłopotach. Niebezpieczne igrzyska. Śmierć króla Taprobane. Paulus wraca na wschód.
Walki Żydów z Samarytanami. Rozruchy w Cylicji Trachea. Zmarła była cesarzowa Hanów.

278

Rok 53
Nowi konsulowie w Rzymie. Ślub Nerona. Zguba Statiliusa Taurusa. Gdzie te dawne, dobre czasy?
208. Olimpiada. Kłopoty wyspy Kos i miasta Byzantion. W Palestynie. Nowa podróż Paulusa.
Partowie w Armenii. Zamach stanu w Goguryeo.

290

Rok 54
Pogłoski w Rzymie. Na pograniczach Armenii. Upadek Domitii Lepidy. Śmierć Claudiusa. Nowy cesarz. Pierwsze ofiary. Początek rządów Nerona. Problemy na wschodzie. Śmierć
króla Adiabene. Paulus w Efezie. Śmierć Ban Biao. Amfiteatr w Puli.

299

Rok 55
Intrygi na Palatynie. Śmierć Britannika. Afera z Agrippiną. Paulus nadal w Efezie.
List Paulusa do Koryntian. Historyk z Patavium. Tiridat znów w Artashacie.

309

Rok 56
Żarłoczny czas. Niespotykane awantury. Problemy z wyzwoleńcami. Wyrok na prokonsula Sardinii.
Upadło oskarżenie mieszkańców Krety. Konsulowie zastępczy w Rzymie. Feriae Augusti. Ciekawa
postać rządzi w Egipcie. Śmierć wybitnego Rzymianina. Problemy chrześcijan w Koryncie.
Tamilskie królestwa. Cesarskie rytuały w Państwie Środka.

319

Rok 57
Nowi konsulowie w Rzymie. Capua i Nuceria. Dziwna sprawa Pomponii Graeciny.
Brudne interesy delatora. List Paulusa do Rzymian. 209. igrzyska olimpijskie. Arkteia.
Zmiana na tronie Silla. Nowy władca Państwa Środka.

330

Rok 58
Początek roku w Rzymie. Mądrości Seneki. Obrzydliwość ukarana. Z kroniki miłosnych występków. Kariera Ollii. Afera z Sullą. Konflikt w Puteoli. Senat o igrzyskach w Syracusae. Śmierć legata Britannii. Śmierć wybitnych urzędników Hanów. Znaczenie klanu Dou. W Germanii. Paulus w drodze. Paulus w Jerushalaim. Napięcia w Judei. Śmierć władcy Iberii. Rzymianie w Armenii.

339

Rok 59
Nowi konsulowie. Aristoteles o tyranii. Śmierć Agrippiny. „Żałoba” Nerona. Drwiny Luciliusa.
Co sobie myśli rzymska elita? Masakra w Pompeii. Na arenie. Nadużycia w prowincji Cyrenaica et
Creta. Śmierć dwóch wybitnych ludzi. Paulus w więzieniu. Partyjsko-rzymska
wojna o Armenię. Oficjalne rytuały konfucjańskie. Nowy prefekt Egiptu.

352

Rok 60
Ku radości ludu rzymskiego. Zagrożenie Plautusa. Wyludnianie niektórych miast. Rzymianie
na wyspie Mon. Zmiana na tronie Eiru. Znów przewrót w Anuradhapurze. Wieści z Państwa Środka.
Nowy prokurator Judei. Sprawa Paulusa. Przygody Paulusa w drodze. Zły los Laodikei. Ewangelia.

363

Rok 61
Nowi konsulowie. Głośne morderstwo. Czym są niewolnicy? Znów zdzierstwa w prowincji Bithynia
et Pontus. Niebywały wyczyn biegacza z Aigion. Powstanie Boudiki w Britannii. Śmierć znanego
senatora. Paulus w Rzymie. Zalecenia Paulusa dla Timotheosa. Paulus pisze do Titusa. Johanan
Marcus w Alexandrii. Konflikt o mur przy Świątyni. Nowe działanie zbrojne w Armenii. Problemy
klanu Dou.

374

Rok 62
Nowy rok w Rzymie. Trzęsienie ziemi w Kampanii. Nowe dowództwo pretorianów. Rezygnacja
Seneki. Śmierć rywali Nerona. Śmierć Octavii. Zmarł poeta Persius. Nowy biskup Alexandrii.
Znów obraza majestatu. Paulus znów pisze do Timotheosa. Śmierć Jaakowa Sprawiedliwego. Nowy
arcykapłan. Śmierć Dou Ronga. Wojna partyjsko-rzymska o Armenię.

386

Rok 63
Euforia i rozpacz Nerona. Rzymskie elity na arenie. Opowieści Petroniusa. Dworscy lekarze.
Chrześcijanin a władza świecka. Niezwykły pokój w Armenii. Petrus pisze do wspólnot w Azji
Mniejszej. Nowy arcykapłan w Jerushalaim. Bursztyn. Nowy prefekt Egiptu.

398

Rok 64
Kolejni konsulowie w Rzymie. Nero bawi gawiedź. Pożar Rzymu. Kto winien? Chrześcijanie.
Śmierć Petrusa i Paulusa. Seneca na wygnaniu. Wzrost niepokojów w Rzymie. Poeta w niełasce.
Odszedł władca Kuszanów. Śmierć cesarzowej wdowy Yin. Liu Ying i szkoła Huanglao. Nowy
prokurator Judei. Kariera Josefa bar Matattii.

409

Rok 65
Spisek Pisona. Pokłosie spisku. Śmierć Poppaei i dalsze pasmo zbrodni. Igrzyska olimpijskie
odwołane. Zamieszki w Palestynie. Linus następcą Petrusa. Chrześcijanie i śmierć. Z Teatru
Marcellusa ku nekropolii watykańskiej. Śmierć najwyższego króla Eiru. Obrona północnej flanki
państwa Środka. Buddyści u Liu Yinga.

420

Rok 66
Kolejny rok terroru. Nowa żona Nerona. Hołd króla Armenii. Nowy prefekt Egiptu. Wymiar
sprawiedliwości. Koniec dynastii Vijayi na wyspie Taprobane. Szkoła dla dzieci elity Hanów.
Rodzinne problemy cesarza Liu Yanga. Świat oczami Pliniusa. Nowy król Satavahany. Początek
powstania żydowskiego. Decyzje Nerona. Wojna między królestwami Baekje i Silla.

433

Rok 67
Nowi konsulowie w Rzymie. Nero w Grecji. Powstanie żydowskie. Upadek Księcia Guangling.
Przyrodnik i filozof z Państwa Środka. Triumfy Nerona na olimpiadzie. Ofensywa Rzymian
w Palestynie. Kłopoty z bogatą damą. Powrót Nerona. Spór o kształt Ziemi. Chrześcijanin w tym
świecie.

446

Rok 68
Nowy rok w Rzymie. Bunt Vindexa. Walki w Jerushalaim. Gotowość Galby. Śmierć Nerona.
Galba cesarzem. Sytuacja w Palestynie. Powrót filozofa. Historia malarstwa.

458

Rok 69
Nowy cesarz w Rzymie. Powrót Titusa do Caesarei. Bunt Vitelliusa. Chwiejne rządy w Rzymie.
Śmierć Othona. Najazd Roksolanów. Walki między Żydami. Vitellius w Rzymie. Rozkład
imperium. Groźny fugitivus na Istrii. Olimpijskie sukcesy Karyjczyków. Problemy Rzymian
w Britannii. Nowy biskup Antiochii. Żałosny koniec Vitelliusa. Pacyfikacja Garamantów.

471

Rok 70
Rzymianie. Nowy rok w Rzymie. Przesądy. Bunt Civilisa. Marny koniec Liu Yinga. Oblężenie
Jerushalaim. Vespasianus w Rzymie. Upadek i zniszczenie Jerushalaim. Co dalej?

482

 

W co wierzyć?

W umyśle człowieka od zawsze obecne było pojęcie bóstwa

Człowiek rodzi się bez własnej woli, rozwija się w uzależnieniu od dorosłych, nie ma wpływu na wiele swych cech osobowych, instynktownie dąży do szczęścia, a unika cierpienia, podejmując działania musi wybierać, nie zawsze mogąc przewidzieć, co wyniknie z jego decyzji, wreszcie choruje i umiera, do końca nie mając pewności, czy światem kieruje jakaś wyższa racja, czy nie. Nie mając pewności, człowiek przeczuwa jednak najczęściej jakąś rację wyższą, w jakąś wierzy i jakoś sobie ją wyobraża. Stąd w umyśle człowieka od zawsze obecne było pojęcie bóstwa. Większość ludzi wyobrażała sobie dawniej i wyobraża je sobie teraz na swoją miarę. Nie analizując zjawisk przyrody, wielu ludzi sądzi, że kierują nimi potężne istoty obdarzone nadzwyczajnymi zdolnościami. Ludzie mieli jednak zawsze skłonność do nadawania tym istotom pewnych cech ludzkich. Przedstawiali bogów w postaciach zwierzęcych, ludzkich lub hybrydalnych, opowiadając niesamowite historie o ich działaniach.

W kulturze chińskiej doszło do utożsamienia Niebios z porządkiem świata, a tego ostatniego – z hierarchiczną władzą. Opowieści o bogach, herosach i demonach nie znikły tam jednak i nadal zaludniają wyobraźnię Chińczyków. W kulturze Ariów, którzy swego czasu zalali Indie, wypracowano wizję świata będącego jednością z bóstwem. Wszystkie zjawiska są w tej wizji częścią jednego Brahmana. Poszczególne bóstwa nadal tam jednak występują jako przemieniające się stale byty wyższe od człowieka. Wśród Ariów irańskich pojawił się Zaratushtra – mędrzec, który twierdził, że najwyższe byty boskie są dwa: dobro i zło. Wkrótce jednak panteon irański ponownie zaczęły zaludniać dawne bóstwa aryjskie.

W Mezopotamii, Egipcie, a później w całym świecie śródziemnomorskim bóstwa ponoć rządzą losami ludzi jako osobowe przedstawienia sił przyrody, wchodzące ze sobą i ze światem w przeróżne skomplikowane relacje. Ludzie tych kultur widzą świat jako scenę materii nieożywionej, śmiertelnych roślin, zwierząt i ludzi oraz nieśmiertelnych bogów. Tak jest na ogół wśród Greków, Rzymian, Celtów, Słowian, Germanów i innych ludów, gdzie opowiada się tysiące różnych historii o losach wszystkich tych bytów. Spotykając w innym kraju wiarę w bogów o odmiennych imionach, ludzie porównują ich ze znanymi sobie bóstwami, szukając podobieństw. Tak więc heros w rodzaju Herkulesa występuje pod różnymi imionami w wielu krainach, podobnie jak bogini miłości Afrodyta lub Wenus, bóg wojny Ares lub Mars, bogini płodności Demeter i wiele innych bóstw. W Egipcie na przykład utożsamia się Zeusa z Amonem, Apolla z Horusem, a Izydę z Astarte lub Artemidą.

Na tym tle wyróżnia się wiara Izraela. Od kiedy półtora tysiąca lat temu Abram, syn Teracha z Ur, doznał olśnienia, Izrael wierzy w Boga Jedynego, wiecznego, niewidzialnego stwórcę świata, uosobienie wszechmocy i zasad, które ujawnił w postaci dziesięciu przykazań, a na bożków czczonych przez ludzi patrzy z pogardą i zgorszeniem. Wiara Izraela w Boga, którego nie da się przedstawić, jest też niezrozumiała dla innych ludów. Wiara Izraela bardzo różni się od wiary w rozmaitych bogów, jednak stosunek człowieka do bóstwa przybiera różne formy także niezależnie od tego, co jest przedmiotem kultu: bogowie czy Bóg Jedyny. Każdy bowiem człowiek ma skłonność do oswajania bóstwa i traktowania go po swojemu. W rezultacie stosunek człowieka do bóstwa może przybrać różną postać.

Jedną z typowych postaw ludzi wobec bóstwa jest szacunek wynikający z poczucia słabości. Stosunek taki można nazwać poddaństwem wobec bóstwa. W opinii bardzo wielu ludzi bogowie są częścią tego świata, tyle tylko, że są bytami znacznie potężniejszymi od ludzi. Wedle tych opinii bogowie żyją swoim życiem, mają niezwykłe zdolności, ale są nierzadko skłóceni, a ich stosunek do ludzi jest podobny stosunkowi ludzi do siebie wzajemnie: czasem pełen współczucia i pomocny, ale bardzo często obojętny, pozbawiony uczuć, a nawet mściwy. Postawa poddaństwa wobec bogów skłania także ludzi do uznania, że wybitne jednostki, które przez swoje nadzwyczajne działania były w stanie określić życie milionów ludzi, mają coś z bóstwa i zasługują na ubóstwienie.

Inna postawa wynika z podobnego poczucia słabości, ale przynosi odwrotny skutek; skoro człowiek jest słaby i niepewny, musi znaleźć siłę w sobie i dorównać bóstwu. Jest to postawa niezgody i buntu, której ulegają często ludzie wykształceni lub posiadający dużą władzę. Dążąc do poznania i zrozumienia świata albo mając duży wpływ na losy innych ludzi, są oni bardziej skłonni do sceptycyzmu wobec wpływu bóstwa na losy świata, a nawet wobec istnienia bogów.

Jeszcze inni ludzie traktują bogów jak stronę podpisującą umowę. Człowiek składający Eskulapowi ofiarę z koguta ma nadzieję na wyzdrowienie. Kiedy jednak choroba nie ustąpi, bardzo często wyraża niezadowolenie jak kontrahent, który zapłacił za usługę, ale jej nie otrzymał. Nierzadko ofiara jest związana z rodzajem szantażu, gdy ofiarodawca mówi: „Miej litość dla tej chorej dziewczynki. Jeśli ona umrze, będzie to twoja wina”1.

Dla większości wyznawców rozmaitych bóstw wiara jest rodzajem środka uspokajającego. Ponieważ w życiu wiele jest niepewności, a sens życia i los człowieka po śmierci nie są jasne, ludzie tacy uważają, że lepiej się na wszelki wypadek zabezpieczyć. Lęk przed śmiercią jest dodatkowym czynnikiem. Człowiek umierający na ogół nie myśli o nagrodzie lub karze za swe czyny, lecz raczej lęka się bogów, którym mógł, chcąc lub nie chcąc, wejść w drogę. Praktyki religijne są dla takich ludzi czymś podobnym do amuletu, mającego chronić przed „złym okiem”.

Najczęstsza jest więc postawa, którą nazwać można zabobonem. Opiera się ona na przekonaniu, że siły nadprzyrodzone można obłaskawić przy pomocy zabiegów magicznych. Na przykład w Egipcie zaklęcia wydają się silniejsze niż bogowie Izyda, Ozyrys czy Horus; w potrzebie Egipcjanin sięga do zaklęć i praktyk magicznych, które mają dać mu ochronę, powodzenie i szczęście. W wielu prostych sprawach stosowane jest popularne zaklęcie: „Phnounebe’, Phnounebe’, daj mi siłę, Io’ Abrasax, gdyż ja jestem Abrasax”. Należy je wypowiedzieć siedem razy, zaciskając kciuki2. Na ukąszenie skorpiona też stosuje się zaklęcie. Żeby móc wiele wypić i nie stracić przytomności, należy zjeść pieczone płucka świni, natomiast jeśli mężczyzna chce mieć wiele stosunków z kobietami, musi zmielić małą szyszkę sosny z dwoma ziarnami pieprzu, zmieszać to z dwiema uncjami słodkiego wina i wypić tę miksturę lub też zmielić pieprz, wymieszać go z miodem i obłożyć sobie członek tym smarem3.

W Egipcie stosuje się zawiłe praktyki, aby osiągnąć pożądany cel za sprawą siły tajemnej. W tym celu trzeba na przykład zachować czystość przez siedem dni przed pełnią księżyca nie jedząc mięsa i potraw gotowanych i odkładając połowę posiłku do naczynia z fajansu, nad którym spożywa się owe posiłki. Podczas pełni księżyca należy iść samemu na wschodni skraj osiedla czy miasta lub domostwa i wyrzucić na ziemię owe pozostałości. Przedtem należy umieścić w ziemi pod ostrym kątem zieloną trzcinę o długości dwóch kubitów, przywiązać do niej włos ogiera i umieścić na nim żuka. Potem trzeba zapalić nieużywaną jeszcze lampę i umieścić ją pod żukiem, ale tak żeby płomień go nie spalił. Następnie trzeba wrócić do domu bardzo szybko, tak by Ono nie zdążyło wrócić tam wcześniej i odciąć drogi. Jeśli to się uda, należy siedmiokrotnie wymówić słowa: „O ty, z drewnianą szyją i twarzą z gliny, przybądź do mnie, bo ja jestem Sabertoush, Wielki Bóg w niebie”4. Urok czasem działa, czasem nie… Pozostaje tylko pytanie, co to za siła może to sprawiać.

Rzadka była postawa pokory wobec bóstwa. Wobec jego potęgi człowiek pokorny prosi o pomoc, ale nie żąda, nie stawia warunków, nie oczekuje natychmiastowego spełnienia prośby. Odwiedza świątynie, modli się i praktykuje ofiary, starając się o przychylność wybranego bóstwa i wierząc w jego dobrą wolę, tak jak w epigramie Adaiosa: „Owcę, bezrogą jałówkę, okrągły placek w koszyku, tobie, Demeter, która o skiby się troszczysz, poświęca Kreton tu, na klepisku, gdzie tyle wymłócił zboża i uradował oczy bogatym żniwem. Spraw to, wielostopowa, aby ziemia co roku sypała Kretonowi jęczmień i pszenicę”5. Jednak wśród możnych tego świata, którzy bogów traktują co najwyżej jak partnerów w interesach, postawa taka, pełna bojaźni bożej (deisidaimonia), jest uważana za „przesąd”, a ludzie starający się o osobisty kontakt z bóstwem – za prostaków, niemal niewolników, czekających w pokorze na znak pana. Postawa pokory zdarza się wśród Greków, Rzymian czy Egipcjan, choć znacznie częściej wśród wyznawców Boga Jedynego w Izraelu, którzy znacznie lepiej rozumieją dystans między śmiertelnym stworzeniem a jego stwórcą.

Najrzadsza jest postawa ufności. Wśród wyznawców różnych bożków jest to stosunek prawie niespotykany. Zdarza się natomiast wśród pobożnych Izraelitów, którzy nie tylko przyjmują na serio nakazy i zakazy mojżeszowego Prawa, ale także wierzą, że Bóg Jedyny pragnie prawdziwego dobra człowieka. Tę pokorną ufność w Jego dobroć wyraził psalmista w jednym z najpiękniejszych tekstów Izraela:

„Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego.

Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach. Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć: orzeźwia moją duszę. Wiedzie mnie po właściwych ścieżkach przez wzgląd na swoje imię.

Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. Twój kij i Twoja laska są tym, co mnie pociesza.

Stół dla mnie zastawiasz wobec mych przeciwników; namaszczasz mi głowę olejkiem; mój kielich jest przeobfity.

Tak, dobroć i łaska pójdą w ślad za mną przez wszystkie dni mego życia i zamieszkam w domu Pańskim po najdłuższe czasy”6.

Ci z Izraelitów, którzy są świadkami Jeshuy i którzy uwierzyli, że jest On Synem Bożym, mają jednak modlitwę, jakiej nauczył ich On sam, a która jest wyrazem prawdziwego stosunku stworzenia do Stwórcy:

Ojcze nasz, który jesteś w niebie, niech się święci imię Twoje! Niech przyjdzie królestwo Twoje; niech Twoja wola spełnia się na ziemi, tak jak i w niebie. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj; i przebacz nam nasze winy, jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili; i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego!7.

 

Opinie o produkcie (0)

do góry

Zamknij X W ramach naszego serwisu stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl