Był główną przyczyną wybuchu II wojny światowej. 23 sierpnia 1939 r. w Moskwie podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow
Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow na Kremlu, 23 sierpnia 1939 r. Przy biurku Mołotow, pod ścianą m.in. Ribbentrop i Stalin. fot. z książki "Rok 1939", wyd. Biały Kruk Kilka dni przed zawarciem paktu Ribbentrop-Mołotow w Berlinie została zawarta umowa handlowa pomiędzy Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich i III Rzeszą. W zamian za broń, technologie i sprzęt wartości ok. 120 mln reichsmarek, Rosja zobowiązała się przekazać Niemcom surowce wartości 180 mln reichsmarek. Niemcy udzieliły także ZSRS kredytu 200 mln reichsmarek na zakup swoich technologii.
W Paryżu istniała placówka wywiadowcza Lecomte, kierowana przez Michała Balińskiego z Referatu Wschód, podporządkowana organizacyjnie Referatowi Zachód. 22 sierpnia 1939 roku o godzinie 15 przesłała informację, że rozmowy radziecko-niemieckie wkroczyły w nową fazę.
21 sierpnia
„Intensywne rokowania niemiecko-sowieckie. Rozpoczęcie akcji zbrojnej przeciwko Polsce d. 26–28 VIII 39. Na dzień 4 IX 39 przewidziane osiągnięcie dawnej granicy niemiecko-rosyjskiej. Z chwilą okupacji dawnych prowincji wszczęcie rokowań przez Mussoliniego”, depesza placówki polskiego wywiadu w Paryżu Lecomte z 24 sierpnia 1939 r. nosząca datę 21 sierpnia.
22 sierpnia
W Obersalzbergu kanclerz Adolf Hitler wygłosił przemówienie skierowana do dowódców wojskowych. W jego trakcie wypowiedział złowieszcze słowa: „Zniszczenie Polski jest na pierwszym planie. Zadaniem naszym jest zniszczenie żywych sił nieprzyjaciela, a nie dotarcie do określonej linii. Nawet gdyby wojna wybuchła na Zachodzie, zniszczenie Polski musi być zasadniczym celem. […] Ważną rzeczą w wojnach jest nie prawo, lecz zwycięstwo. Nie miejcie litości, bądźcie brutalni!”.
23 sierpnia
Pakt Ribbentrop-Mołotow
Prawdziwe zamiary i cele pozornie pokojowego układu Niemców z Sowietami znalazły swój wyraz w protokole tajnym, podpisanym podczas spotkania 23 sierpnia. Oto jego treść:
„Z okazji podpisania paktu o nieagresji między Rzeszą Niemiecką a ZSRR podpisani pełnomocnicy obu stron przedyskutowali w ściśle poufnych rozmowach sprawę rozgraniczenia ich wzajemnych stref interesów w Europie Wschodniej. Rozmowy te doprowadziły do następujących ustaleń:
1. W wypadku przemian terytorialnych i politycznych na obszarach należących do państw bałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa) północną granicę Litwy będzie stanowiła granica stref wpływów Niemiec i ZSRR. Obie strony uznają interesy Litwy na obszarze Wilna.
2. W razie zmian terytorialnych i politycznych na obszarach należących do państwa polskiego, strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone mniej więcej wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu. Zagadnienie, czy interesy obu stron czynią pożądanym utrzymanie odrębnego państwa polskiego i jakie mają być granice tego państwa, może być ostatecznie rozstrzygnięte dopiero w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozwiążą tę sprawę w drodze przyjaznego porozumienia.
3. Jeżeli idzie o Europę Południowo-Wschodnią, to strona radziecka podkreśla swoje zainteresowanie Besarabią. Ze strony niemieckiej stwierdza się zupełnie désintéressement odnośnie do tego porozumienia.
4. Protokół niniejszy traktowany będzie przez obie strony jako ściśle tajny. Moskwa, 23 sierpnia 1939 r. Za Rząd Rzeszy Niemieckiej: Ribbentrop. Z upoważnienia Rządu ZSRR: Mołotow”.
"Najlepszy sojusznik Hitlera" to tytuł pomnikowej książki Aleksandra Bregmana (1906–1967) wydanej na uchodźstwie w 1958 r., a jednocześnie najkrótszy opis paktu Ribbentrop-Mołotow i sojuszu sowiecko-niemieckiego z lat 1939–1941 (informacje o pracach autora i o nim samym podlegały w PRL całkowitej cenzurze). W tajnym protokole do paktu o nieagresji i rozwiązywaniu sporów na drodze pokojowej podpisanego w Moskwie, Stalin i Hitler podzielili się wpływami w Europie Środkowo-Wschodniej na wypadek ataku Niemiec na Polskę. W strefie sowieckiej miały znaleźć się terytoria Polski wzdłuż rzek Sanu, Wisły, Narwi i Pisy, a także Finlandia, Łotwa i Estonia. Z kolei pozostałe obszary Polski i Litwa miały znaleźć się pod kontrolą III Rzeszy. Hitler nie miał też zastrzeżeń, co do ewentualnej aneksji Besarabii rumuńskiej przez Stalina.
Ocena historyków
Pakt ten dał wolną rękę Hitlerowi i pchnął go do ataku na Polskę. Stalin zaś otrzymywał stokroć więcej niż podczas lipcowych rozmów od Francji i Anglii związanych sojuszem z Polską. W opinii historyków, to właśnie to porozumienie dawnych konkurentów było główną przyczyną wybuchu II wojny światowej. Po wojnie prawie nikt już nie pamiętał o tej współodpowiedzialności Sowietów za zbrodnie wojenne, ludobójstwa, zagładę Żydów, obozy koncentracyjne czy egzekucje i śmierć kilkudziesięciu milionów ludzi. Jedynie Stolica Apostolska głośno przypominała o pakcie sierpniowym: „Pamięć ludzka jest krótka, ale pamięta się jeszcze o sierpniu 1939 roku. Od kilku miesięcy Papież starał się o utrzymanie pokoju wszystkimi środkami, jakie miał do dyspozycji. Ale 23 sierpnia został podpisany w Moskwie przez Ribbentropa i Mołotowa układ niemiecko-sowiecki, który pozwolił na najazd i na czwarty rozbiór Polski, na najazd Francji, na atak na Anglię. Związek Sowiecki ma wobec historii odpowiedzialność za decydujące pchnięcie w kierunku drugiej wojny światowej, To, co zaszło potem, nie zmazuje bynajmniej winy za tyle krwi i łez wylanych przez ludzkość” – pisano w oficjalnym organie Akcji Katolickiej we Włoszech „Il Quotidiano” w artykule pt. Il Papa, i Soviet e la guerra, na wiadomość o ustaleniach jałtańskich z lutego 1945 r. [Zob. więcej np. A. Bregman, Najlepszy sojusznik Hitlera. Studium o współpracy niemiecko-sowieckiej 1939–1941, wydań 7].
Powyższe fragmenty pochodzą z książki "Rok 1939", wyd. Biały Kruk. Śródtytuły pochodzą od redakcji; red. AD.
Rok 1939. Od beztroski do tragedii
Dla Polski rok 1939 był rokiem przedziwnym; przede wszystkim tragicznym, gdyż agresja na nasz kraj Niemiec dokonana 1 września, a następnie Związku Sowieckiego – 17 września spowodowała śmierć milionów rodaków jak również zamordowała prężnie rozwijającą się II Rzeczpospolitą. Ten straszny rok kojarzy nam się zatem głównie z początkiem II wojny światowej.
Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie.
Książka Wojciecha Polaka i Sylwii Galij-Skarbińskiej „Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie” jest dramatyczną panoramą trudnych relacji polsko-niemieckich po 1939 r.
III Rzesza Niemiecka. Nowoczesność i nienawiść
Rzesza Niemiecka istniała tylko w okresie 1933–1945, ale bardzo mocno zapisała się w historii. Mocno i wyjątkowo niechlubnie. Gdy się ją wspomina, przychodzą na myśl druty kolczaste, niemieckie obozy zagłady, wojenna pożoga, grabież, ruiny. Do tego dochodzi pogarda dla tych, których zbrodnicza ideologia nazistowska określała jako „podludzi” i których należało likwidować w imię czystości rasy.
Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni
Książka ta dowodzi, jak szybko może rozprzestrzeniać się zło, jeśli nie napotka od razu zdecydowanego sprzeciwu. Komunizm nie zaczął się od łagrów, mordów i zniewolenia narodów. Zaczął się od teorii – zupełnie utopijnej, ale pozornie niezwykle zatroskanej o dobro całej ludzkości. Wielu dało się nabrać; jak się to skończyło, to Polacy wiedzą najlepiej.
Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu
Nikt nie zrozumie, co złego dzieje się we współczesnym świecie zachodnim, a więc i w Polsce, nie znając przyczyn. Tkwią one jeszcze w ideach rewolucji francuskiej, a później w coraz bardziej lewicowej filozofii, zwłaszcza Karola Marksa. Poglądy tego ostatniego miały, jak wiadomo, tyleż wielki, co tragiczny wpływ na życie wielu narodów, choć myśliciel z Trewiru (zmarły w 1883 r.) sam tego nie doczekał.
Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI w.
Dlaczego? – ciśnie się na usta za każdym razem, kiedy zastanawiamy się nad historią Rosji oraz relacji polsko-rosyjskich. Dlaczego Rosja boi się Polski? Dlaczego państwa zachodnie od stuleci naiwnie wierzą w dobre intencje Moskwy? Dlaczego w dziejach Rosji jest aż do dziś tyle brutalności, przemocy i zacofania? Dlaczego krwiożerczo napadała na kraje, które uważała za słabsze; na przykład na Polskę w 1920 czy 1939 r., na Gruzję w 2008 r. albo na Ukrainę w 2022 r.
Komentarze (0)
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Wpisy są moderowane przed dodaniem.