Ofiara dzieci ocaliła polską niepodległość. 24 sierpnia 1109 r. rozpoczęło się niemieckie oblężenie Głogowa
Pomnik dzieci głogowskich według projektu bułgarskiego rzeźbiarza Dymitra Petrova Vaceva, ustawiony na placu Jana Pawła II, w pobliżu Zamku Książąt Głogowskich w Głogowie. fot. z książki "Najmłodsi bohaterowie", wyd. Biały Kruk Przyczyny wojny
Niemiecki najazd na Polskę w 1109 roku wywołany był odważną polityką księcia Bolesława Krzywoustego. Udzielił on bowiem pomocy królowi węgierskiemu Kolomanowi, walczącemu z królem niemieckim Henrykiem V. Bolesław zaatakował Czechy i zmusił oddziały czeskie do odstąpienia od walk z Węgrami; musiały bronić własnego kraju. Osłabiło to bardzo działania niemieckie. Henryk V postanowił więc zemścić się na Polsce, zwłaszcza że denerwowały go także udane akcje zbrojne na Pomorzu, przeprowadzane przez Bolesława. Pretekstem, który posłużył Henrykowi do rozpoczęcia wojny, była chęć udzielenia pomocy bratu Bolesława Zbigniewowi, wygnanemu z kraju i pozbawionemu prawa do współrządzenia. Przed wyprawą król niemiecki wystosował do Bolesława Krzywoustego ultimatum. Zażądał w nim przywrócenia praw Zbigniewowi, a także płacenia sobie trybutu w wysokości 300 grzywien srebra rocznie. Bolesław hardo odmówił i stwierdził, że jeśli król szuka wojny, to będzie ją miał.
Atak niemiecki
W sierpniu 1109 roku dziesięciotysięczna armia niemiecka, wspomagana przez Czechów, wkroczyła na Śląsk i skierowała się na Krosno Odrzańskie i Bytom Odrzański. Nie zdobywała jednak tych twierdz, lecz ruszyła na strategicznie ważny Głogów. Był to gród otoczony potężnym wałem i oblany wodami Odry, Starej Odry i Baryczy. Na wieść o wkroczeniu króla niemieckiego Bolesław Krzywousty, walczący właśnie z Pomorzanami, skierował się na południe. Nie zdecydował się jednak na otwartą walkę z Henrykiem, z powodu zbyt słabych oddziałów, które posiadał. Książę nakazał jednak bezwzględnie śląskim grodom bronić się.
Głogów i wiarołomstwo Niemców
Dnia 24 sierpnia 1109 roku król niemiecki przeprawił się przez Odrę i stanął pod Głogowem. Najpierw przystąpił do paktów. Zawarł z obrońcami Głogowa pięciodniowy rozejm, podczas którego głogowianie mieli nawiązać kontakt z Bolesławem i uzyskać od niego zgodę na kapitulację. Warunkiem rozejmu było przekazanie Niemcom zakładników, którzy mieli być zwróceni niezależnie od odpowiedzi. Były to dzieci głogowskich obrońców. Bolesław jednak nie zgodził się na kapitulację, a głogowianom zagroził szubienicą, gdyby się poddali. Po przekazaniu przez posłów decyzji o niepoddawaniu się Henryk V wiarołomnie odmówił zwrotu zakładników i rozpoczął szturm. Mało tego, jak pisze kronikarz Gall Anonim, polecił on „co znaczniejszych pochodzeniem spośród zakładników z miasta oraz syna komesa grodowego przywiązać do maszyn oblężniczych w przekonaniu, że tak, bez krwi rozlewu, otworzy sobie bramy do miasta”.
Ofiara polskich dzieci
Ten sam kronikarz podkreśla jednak, że „Polacy wcale nie oszczędzali synów i krewnych bardziej niż Niemców i Czechów” Można więc mniemać, że owe dzieci przywiązane do machin oblężniczych ginęły w czasie walk, ponosząc najwyższe ofiary dla Ojczyzny. Kolejne szturmy Głogowa nie przyniosły Niemcom sukcesu. Przyczyniła się do tego bohaterska postawa polskiej załogi, jak i podjazdowe działania Bolesława Krzywoustego, które nieustannie nękały wroga i uniemożliwiały mu aprowizację. Położenie Niemców było coraz trudniejsze. Po trzytygodniowym oblężeniu Henryk pozostawił pod Głogowem mniejsze siły, a resztę armii pod dowództwem czeskiego księcia Świętopełka wysłał w kierunku Wrocławia, aby pustoszyła Śląsk.
Ocalona niepodległość
Sytuacja Niemców stawała się jednak coraz bardziej skomplikowana, zwłaszcza że Bolesław nie godził się na umożliwienie im honorowego wyjścia z opresji w zamian za 300 grzywien trybutu. Według kronikarza Wincentego Kadłubka do walnej bitwy, zakończonej klęską Niemców, doszło na Psim Polu pod Wrocławiem. Dzisiaj raczej wątpimy, czy taka bitwa miała tam miejsce. Doszło jedynie do próby oblężenia przez Niemców Wrocławia, a potem do pozorowanego marszu na Kraków. W końcu najeźdźcy poprzez Kotlinę Kłodzką wycofali się do związanych z nimi sojuszem Czech, jak podkreśla Gall Anonim „trupy tylko wioząc ze sobą jako trybut”. Zwycięstwo Bolesława Krzywoustego było całkowite. Śmierć przywiązanych do machin oblężniczych dzieci głogowskich i desperacja ich rodziców ocaliły polską niepodległość. (...)
Pamięć
W 1979 roku w Głogowie zbudowano pomnik łączący w sobie historię dzieci obrońców grodu w 1109 roku oraz dzieci polskich, które w czasie II wojny światowej przebywały w niemieckich obozach w Głogowie, gdzie zmarły lub zostały zakatowane Autorem projektu pomnika jest bułgarski rzeźbiarz Dymitr Petrov Vacev
***
Powyższe fragmenty pochodzą z książki "Najmłodsi bohaterowie", wyd. Biały Kruk. Śródtytuły pochodzą od redakcji; red. AD.
Najmłodsi bohaterowie. Historia polskich dzieci X - XXI w. Opowieści o walce i cierpieniu.
Dzieci nie kojarzą nam się ani z wielkimi wyzwaniami, ani z bronią, walką i śmiercią. A jednak… Prawie jedenaście wieków naszej historii obfituje w tysiące przykładów heroizmu tak duchowego, jak i fizycznego polskich dzieci oraz polskiej młodzieży. Niewielu wie, że już Mieszko I musiał zaryzykować wolnością i życiem swego potomka Bolesława, oddając go cesarzowi jako zakładnika.
Polacy wierni i dzielni
Polacy – kim jesteśmy? Kim byliśmy? Kim powinniśmy być w przyszłości? O. prof. Marian Zawada od ponad 40 lat szuka odpowiedzi na te pytania. Szuka – i znajduje. Zastanawia się nad kondycją naszego narodu od momentu jego narodzin w X wieku po czasy najbardziej współczesne. I nieustannie jest pełen zachwytu nad duszą polską, nad jej zdolnością przetrwania nawet największych kataklizmów, nad jej niezłomnością.
Blask Rzeczypospolitej. Od X do XXI wieku
Oto dzieło wybitnego i wszechstronnego historyka, które czyta się jak pasjonującą powieść. Sięgając po Blask Rzeczypospolitej, każdy, kto w jednej książce chciałby zapoznać się z historią Polski na przestrzeni całych jej dziejów, ma tę możliwość. A dzieje te są długie, żywe i imponujące. Historia nasza, jak każdego wielowiekowego kraju, obfituje we wzloty i upadki. Może napawać dumą i podziwem, ale też przestrzegać przed niebezpieczeństwami.
Nikczemność i honor. Stan wojenny w stu odsłonach
Pisząc o stanie wojennym, można, wbrew pozorom, podkreślać także zachowania pełne honoru i godności. I nie chodzi tu bynajmniej o zachowania gen. Jaruzelskiego, określanego przez niektórych mianem „człowieka honoru”, co należy uznać za rzecz wielce haniebną. Chodzi tu o pełną godności postawę osób gnębionych i prześladowanych, którzy potrafili zachować ją nawet w warunkach ekstremalnych.
Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie.
Książka Wojciecha Polaka i Sylwii Galij-Skarbińskiej „Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie” jest dramatyczną panoramą trudnych relacji polsko-niemieckich po 1939 r.
Komentarze (0)
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Wpisy są moderowane przed dodaniem.