„Interwencje w sąsiednich krajach to rosyjska tradycja”. Dr Marek Klecel, autor książki „Sybir”, w Radiu Pallotti
XVIII-wieczny portret Maurycego Augusta Beniowskiego autorstwa nieznanego artysty. Fot. z książki "Sybir", wyd. Biały Kruk. Gościem Tomasza Korneckiego w programie „Myśli o Polsce” w Radiu Pallotti był dr Marek Klecel, autor książki „Sybir. Dzieje polskich zesłańców XVIII–XX w.”.
Dr Marek Klecel przypomina, że interwencje rosyjskie w Polsce – wyglądające jak początki najazdu – nie zaczęły się w momencie zaborów, a wiele lat wcześniej. „Caryca Katarzyna poprzez swojego ambasadora Repnina w zasadzie tutaj rządziła się już bardzo śmiało. Krążyły wojska rosyjskie, naciskały na rządy, wpływały na rządzenie krajem i to po prostu trwało kilkadziesiąt lat”, wyjaśnia autor książki „Sybir”.
Jak przypomina dr Klecel, pierwszym buntem przeciwko rosyjskim interwencjom była Konfederacja Barska w 1768 roku. „Jeszcze przed Konfederacją Barską, kilka lat [wcześniej], był taki incydent zupełnie niespotykany właściwie: porwanie trzech dostojników polskich, dwóch biskupów i senatora, porwanie po prostu z kraju i wywiezienie w głąb Rosji, gdzie ich osadzono. Wprawdzie nie była to jakaś dalsza Syberia, bo Rosja Europejska przed Uralem tym razem, ale było to po prostu regularne porwanie, interwencja w obcym kraju”, opowiada autor i przywołuje również incydent z nieco nowszej historii, świadczący jego zdaniem o niezmienności postawy Rosji. „W marcu 1945 roku doszło do wywiezienia grupy polskich przywódców Państwa Podziemnego do Moskwy. Tam [odbyły się] skandaliczne procesy, uwięzienia, wielu z nich nie wróciło już”, podkreśla dr Klecel.
Autor książki „Sybir” przybliża fakt, że zesłania na dalszą Syberię datowane są od Konfederacji Barskiej w 1768 roku.
„Pierwszą postacią taką, którą ja opisuję, jest słynny Maurycy Beniowski, żołnierz, który został ranny w potyczkach w kraju i po prostu wywieziony z wieloma konfederatami. Jak się oblicza, było tam około 5 tysięcy tych ludzi, tych pierwszych wywiezionych”, opowiada Marek Klecel. Autor kontynuuje, że Rosja, zsyłając ludzi na Syberię, wykorzystywała te tereny jako naturalne więzienie, w którym nie były potrzebne kraty ani zasieki; jednocześnie w tamtą stronę rozwijał się wtedy kraj i potrzeba było ludzi, którzy te tereny będą mogli ucywilizować i zasiedlić.
„Więźniowie byli potrzebni jako albo pracownicy karni, czyli za darmo, za łyżkę strawy, albo też osiedleńcy, to znaczy tacy, którzy ewentualnie ukończyli wyznaczone kary i nie byli uwalniani, tylko byli skazywani dalej na osiedlenie, czyli po prostu zasiedlali te tereny jako ludność, która później wrastała jakby w te ziemie; Rosjanie mieli nadzieję, że to po prostu będzie tworzyło takie społeczeństwo w kraju skolonizowanym”, wyjaśnia autor. Dodaje, że na Syberii byli również osadnicy rosyjscy zachęcani do osiedlania się tam przez przyznawanie im ziemi uprawnej, ale było ich niewielu, bo uprawianie tam czegokolwiek było bardzo trudne, łatwiej było z polowaniem czy hodowlą.
„Oczywiście Polacy nie byli jedynymi więźniami. To po prostu było zbiorowe więzienie dla wszystkich, których Rosja skazywała”, objaśnia dr Klecel i wskazuje, że to było utrapienie dla zesłańców, których mieszano z kryminalistami.
Jak zaznacza autor, w książce „Sybir” każdy rozdział to temat na osobny tom i jednocześnie każdy nadawałby się jako scenariusz do filmu. „Film o Maurycym Beniowskim byłby po prostu sensacyjną historią człowieka, który jest zesłany na najdalszą Syberię, bo na Kamczatkę, czyli na skraj Azji, nad Oceanem Spokojnym, i który organizuje tam sprytnie innych więźniów, ale też przeciąga na swoją stronę Rosjan, którzy tam po prostu są osadzeni w takich fortach pilnujących granic Rosji na wschodzie. I organizuje bunt, przejmują cały statek, uciekają z Kamczatki. Tylko jeszcze [robią to] tak sprytnie, że żeby zmylić pogoń, to nie płyną na południe wzdłuż Azji, tylko najpierw na północ, gdzie przedzierają się bliżej Alaski”, opowiada dr Klecel, dodając, że uciekinierzy zostają w ten sposób również odkrywcami nowych wysp.
„Z wieloma perypetiami przepłynęli Ocean Indyjski, wylądowali na Madagaskarze, gdzie Beniowski postanowił założyć swego rodzaju kolonię, to znaczy nie podbijał miejscowych mieszkańców, ale tak ich zjednywał i organizował, że później ogłoszono go królem Madagaskaru, ale [on] nie chciał być jakimś takim udzielnym władcą, był typem człowieka wojskowego i takiego globtrotera po prostu. Wiedział, że trzeba mieć jakieś poręczenie z Europy Zachodniej i postanowił, że on Francji jakby przekaże ten Madagaskar, Francuzom, że to będzie ich, jakby pod ich pieczą, władzą itd. Francuzi chętnie się zgodzili, ale później wyniknęły inne perypetie [stąd], że uważali tego Beniowskiego za konkurenta tam na Madagaskarze”, opowiada autor książki „Sybir” i relacjonuje, że po innych wyprawach Beniowski ostatecznie zginął podczas wojny z Francuzami na Madagaskarze od przypadkowej kuli.
„Jak to opowiadamy, to po prostu jest cały film, prawda? To jest rzecz ciekawa sama w sobie i dopiero pierwsza w tej książce. A później są kolejne, może nie tak legendarne, ale po prostu też bardzo ciekawe”, zachęca dr Marek Klecel.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy dostępnej na stronie Radia Pallotti TUTAJ.
Sybir. Dzieje polskich zesłańców XVIII–XX w.
Za co?! Pytanie to nieodparcie nasuwa się podczas czytania tej przejmującej książki. Tysiące Polaków, najlepszych synów swojego narodu, było zsyłanych na Sybir za umiłowanie własnego kraju, za walkę o jego wolność, za przywiązanie do wiary katolickiej. Wszelki sprzeciw wobec caratu karany był surowo; najczęściej właśnie wyekspediowaniem na tę nieludzką ziemię, skąd przeważnie nie było już powrotu.
Oprac. AD
Zapraszamy do naszej Księgarni Internetowej po książki o naszej polskiej historii:
Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI w.
Dlaczego? – ciśnie się na usta za każdym razem, kiedy zastanawiamy się nad historią Rosji oraz relacji polsko-rosyjskich. Dlaczego Rosja boi się Polski? Dlaczego państwa zachodnie od stuleci naiwnie wierzą w dobre intencje Moskwy? Dlaczego w dziejach Rosji jest aż do dziś tyle brutalności, przemocy i zacofania? Dlaczego krwiożerczo napadała na kraje, które uważała za słabsze; na przykład na Polskę w 1920 czy 1939 r., na Gruzję w 2008 r. albo na Ukrainę w 2022 r.
Klęska imperium zła. Rok 1920
Tytuł książki mówi o klęsce „imperium zła”, nawiązując oczywiście do Związku Sowieckiego, który w roku 1919 wyruszył, aby unicestwić dopiero co odrodzoną Polskę, i na szczęście w roku 1920 poległ. Kulisy tej walki, nie tylko militarnej, ale także politycznej i społecznej, w sposób niezwykle wciągający odsłania prof.
Naród niepokonany. Przełomowe momenty polskiej historii
Sarmaci w trudnych okresach Rzeczypospolitej powiadali, że jest ona niczym słońce, choć bowiem zachodzi i popada w mrok, to niebawem wschodzi i znów świeci pełnym blaskiem. Na zawsze nie gaśnie nigdy. O takich wschodach i zachodach naszego kraju i narodu pisze w tej książce wybitny historyk i pisarz, prof. Andrzej Nowak.
PAKIET Dzieje Polski tomy 1 - 6 w cenie 399 zł
Zobacz poszczególne tomy wchodzące w skład pakietu:
Dzieje Polski. Tom 1. Skąd nasz ród
Dzieje Polski. Tom 2. Od rozbicia do nowej Polski
Dzieje Polski. Tom 3. Królestwo zwycięskiego orła
Dzieje Polski. Tom 4. Trudny złoty wiek
Dzieje Polski. Tom 5. Imperium Rzeczypospolitej
Dzieje Polski. Tom 6.
Sybir. Dzieje polskich zesłańców XVIII–XX w.
Za co?! Pytanie to nieodparcie nasuwa się podczas czytania tej przejmującej książki. Tysiące Polaków, najlepszych synów swojego narodu, było zsyłanych na Sybir za umiłowanie własnego kraju, za walkę o jego wolność, za przywiązanie do wiary katolickiej. Wszelki sprzeciw wobec caratu karany był surowo; najczęściej właśnie wyekspediowaniem na tę nieludzką ziemię, skąd przeważnie nie było już powrotu.
Blask Rzeczypospolitej. Od X do XXI wieku
Oto dzieło wybitnego i wszechstronnego historyka, które czyta się jak pasjonującą powieść. Sięgając po Blask Rzeczypospolitej, każdy, kto w jednej książce chciałby zapoznać się z historią Polski na przestrzeni całych jej dziejów, ma tę możliwość. A dzieje te są długie, żywe i imponujące. Historia nasza, jak każdego wielowiekowego kraju, obfituje we wzloty i upadki. Może napawać dumą i podziwem, ale też przestrzegać przed niebezpieczeństwami.
Komentarze (0)
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Wpisy są moderowane przed dodaniem.