Czy warto zarwać noc przed egzaminem? Wyniki nowego badania na temat snu i pamięci nie pozostawiają wątpliwości
fot. Pexels.com Aktywność mózgu powiązana z tworzeniem wspomnień w pamięci długotrwałej spada u szczurów, kiedy doświadczają one deprywacji (długotrwałego niezaspokojenia jakiejś potrzeby biologicznej lub psychologicznej) snu, co może tłumaczyć, dlaczego sen złej jakości uniemożliwia tworzenie się wspomnień. Niestety noc pełnowartościowego snu nie wystarczy, by po źle przespanej nocy aktywność mózgu wróciła do swojego normalnego poziomu.
„Wyniki te, opublikowane właśnie w czasopiśmie ‘Nature’, sugerują, że istnieje ‘krytyczne okno dla przetwarzania pamięci’” – mówi Loren Frank, neurolog z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, który nie był zaangażowany w badanie.
„Z czasem odkrycia te mogą doprowadzić do opracowania ukierunkowanych terapii poprawiających pamięć”, mówi współautor badania Kamran Diba, neurobiolog obliczeniowy w Szkole Medycznej Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor.
Neurony w mózgu rzadko działają samodzielnie; są ze sobą ściśle powiązane i często uruchamiają się razem w rytmiczny lub powtarzalny sposób. Jednym z takich wzorców aktywności neuronów jest „tętnienie fali ostrej”, podczas którego duża grupa neuronów uruchamia się z ekstremalną synchronizacją, a następnie druga duża grupa neuronów robi to samo i tak dalej, jedna grupa po drugiej, w określonym tempie. Te „fale” powstają w obszarze mózgu zwanym hipokampem, który jest kluczem do tworzenia pamięci. Uważa się, że wzorce te ułatwiają komunikację z korą nową, gdzie później przechowywane są wspomnienia długoterminowe.
Niektóre z tych fal to przyspieszone powtórzenia wzorców aktywności mózgu, które miały miejsce podczas przeszłych wydarzeń. Na przykład, gdy zwierzę odwiedza określone miejsce w klatce, określona grupa neuronów w hipokampie uruchamia się zgodnie, tworząc neuronową reprezentację tego miejsca. Później te same neurony mogą uczestniczyć w „falach ostrych” – tak jakby szybko odtwarzały fragmenty tego doświadczenia.
Poprzednie badania wykazały, że gdy to „falowanie” zostało zakłócone, szczury miały trudności z wykonaniem testu pamięci, natomiast kiedy trwało ono dłużej, ich wyniki w tym samym teście poprawiły się. Te rezultaty sprawiły, że György Buzsáki, neurolog pracujący na Uniwersytecie Nowojorskim Langone Health w Nowym Jorku, nazwał te procesy „biomarkerem poznawczym” dla pamięci i uczenia się.
Naukowcy zauważyli również, że „fale ostre” występują zwykle podczas głębokiego snu, ale także w godzinach czuwania, i że te „fale” podczas snu wydają się szczególnie ważne dla przekształcania danych z pamięci krótkotrwałej w wspomnienia długotrwałe. „Te powiązania między ‘falami’, snem i pamięcią są dobrze udokumentowane, ale przeprowadzono niewiele badań, w których bezpośrednio manipulowano snem, aby określić, jak wpływa on na te ‘fale’, a co za tym idzie na pamięć”, mówi Diba.
Aby zrozumieć, jak zły sen wpływa na pamięć, Diba i jego współpracownicy rejestrowali aktywność hipokampa u siedmiu szczurów podczas eksploracji labiryntów przez kilka tygodni. Naukowcy regularnie zakłócali sen niektórych zwierząt i jednocześnie pozwalali innym spać do woli.
Ku zaskoczeniu Diby, szczury budzone w nocy charakteryzowały się podobnym lub nawet wyższym poziomem aktywności ‘fal ostrych’ niż gryzonie, które sypiały normalnie. Jednak jakość ‘fal’ była słabsza, a całe ‘falowanie’ było mniej zorganizowane, co wskazywało na wyraźny spadek powtarzalności poprzednich wzorców falowania. Po tym, jak pozbawione snu zwierzęta nadrobiły senne zaległości w ciągu dwóch dni, poprzednie wzorce neuronowe odtworzyły się u nich, ale nigdy nie osiągnęły poziomu obserwowanego u zwierząt, które normalnie spały.
Z tego badania jasno wynika, że „wspomnienia są nadal przetwarzane po ich doświadczeniu i że to przetwarzanie po doświadczeniu jest naprawdę ważne” – mówi Frank. Dodaje, że to może wyjaśniać, dlaczego nocne wkuwanie przed egzaminem może być nieskuteczną strategią. „Daje to także badaczom ważną lekcję: jakość ‘ostrych fal’ jest ważniejsza niż ich ilość, biorąc pod uwagę, że szczury, które spały normalnie, i szczury pozbawione snu miały podobną liczbę ‘fal’ – mówi.
Buzsáki twierdzi, że te odkrycia są zgodne z danymi opublikowanymi przez jego grupę w marcu, z których wynika, że ‘fale’ występujące, gdy zwierzę nie śpi, mogą pomóc w wyborze doświadczeń, które zapadną w pamięć długoterminową.
„Oznacza to, że zakłócenia snu można wykorzystać, aby zapobiec gromadzeniu się wspomnień w pamięci długotrwałej, co może być przydatne w przypadku osób, które niedawno doświadczyły czegoś traumatycznego, na przykład osób cierpiących na zespół stresu pourazowego”, mówi Buzsáki.
Źródło: nature.com, AD
Wiadomości o premierach nowych książek Białego Kruka i spotkaniach autorskich prosto na Twoją skrzynkę mailową, a do tego jeszcze prezent - bon 50 zł na zakupy w naszej księgarni internetowej! Dołącz już dziś do grona Czytelników Biuletynu Białego Kruka!
Prenumerata elektroniczna WPiSu na drugie półrocze 2024 roku (5 numerów od lipca do grudnia włącznie w tym jeden podwójny)
Prenumerata elektronicznej wersji miesięcznika WPIS - najciekawszy i najbogatszy miesięcznik na rynku co miesiąc na Twojej skrzynce mailowej!
Najbogatszy – z uwagi na bogactwo treści i tematów, wspaniałą fotografię i grafikę, wyjątkowe edytorstwo. „Wpis” czytają i rekomendują największe autorytety w naszym kraju! Do grona naszych autorów należą m.in. Adam Bujak, ks.
Prenumerata miesięcznika WPIS na rok 2024. Wydanie papierowe
"WPIS" to najciekawszy i najbogatszy miesięcznik na rynku.
Najbogatszy – z uwagi na bogactwo treści i tematów, wspaniałą fotografię i grafikę, wyjątkowe edytorstwo. „Wpis” czytają i rekomendują największe autorytety w naszym kraju! Do grona naszych autorów należą m.in. Adam Bujak, ks. Waldemar Chrostowski, Marek Deszczyński, Marek Klecel, Antoni Macierewicz, Krzysztof Masłoń, Andrzej Nowak, ks.
Dokąd zmierzamy? Wiara, edukacja, tradycja
Niniejsza antologia publicystyki patriotycznej próbuje dać odpowiedź na postawione w tytule pytanie: Dokąd zmierzamy, my jako Polacy? A co za tym idzie – kto nam wyznacza, lub usiłuje wyznaczać, drogę? Jakże często czujemy się zagubieni, zdezorientowani, manipulowani.
Szukamy stałych punktów odniesienia, niezmiennych wartości, na których można by się oprzeć bez obawy, że pobłądzimy.
Wielkie Zatrzymanie
Najbardziej prześladowany w Polsce profesor, Aleksander Nalaskowski, ciętym piórem, z wielką erudycją i przenikliwością rysuje niepokojącą wizję świata XXI wieku. Nasz zabiegany i ogłupiały glob ziemski przestał się kręcić na kilka miesięcy – nastąpiło Wielkie Zatrzymanie, jak trafnie nazywa to Autor. Gdy opadł pierwszy kurz wzniecony pandemią i globalnym zamieszaniem, pojawił się ponoć nowy obraz świata.
O kulturę filozofii. Co o człowieku mówili najwięksi myśliciele ludzkości
Czy filozofia jest nam potrzebna? A jeżeli tak – to czy nie jest za trudna? Prof. Dłubacz w poniższej książce pokazuje, że jest wręcz odwrotnie i że bez filozofii nie da się zrozumieć człowieka, jego sensu istnienia. Filozofia to bowiem nic innego jak szukanie odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytania ludzkiego bytowania.
Komentarze (0)
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Wpisy są moderowane przed dodaniem.