Życie św. brata Alberta. Biografia ilustrowana

Z dziejów rodzinnych ....................................... 7

Znamienny chrzest........................................... 9

U stóp cudownego Pana Jezusa w Mogile ... 11

Dobre serduszko Adasia ............................... 13

W zakonnym ubiorze ..................................... 15

W obcej szkole ................................................ 17

W polskiej szkole ........................................... 19

Adam Chmielowski zaciąga się

w szeregi powstańcze ................................... 21

W Górach Świętokrzyskich .......................... 23

Ucieczka z austriackiego więzienia............ 25

Wśród gradu kul moskiewskich .................. 27

Groźna rana .................................................... 29

Operacja .......................................................... 31

Ucieczka ze szpitala wojskowego ................ 33

Książę regent bawarski 

w pracowni Adama Chmielowskiego........... 35

Działalność artystyczna w kraju ................. 39

W służbie sztuki ............................................ 43

W nowicjacie ojców Jezuitów

w Starej Wsi .................................................... 45

W Kudryńcach ............................................... 47

Organizacja trzeciego zakonu na Podolu .. 49

Powrót do Krakowa ....................................... 53

Bal w pałacu „Pod Baranami” ...................... 55

W ogrzewalni miejskiej ................................ 57

Nad Wisłą ........................................................ 59

Obłóczyny zakonne ........................................ 61

Na placu Szczepańskim ................................ 63

Brat Albert przyjmuje biednych

do swego schroniska ..................................... 65

Założenie Zgromadzenia

Braci Albertynów ......................................... 67

Brat Albert poucza braci ............................... 69

Opiekun opuszczonej młodzieży .................. 71

Brat Albert zapewnia pracę nędzarzom ..... 73

Pogodne usposobienie Brata Alberta .......... 75

Założenie Zgromadzenia

Sióstr Albertynek .......................................... 77

Prześladowania .............................................. 79

Miłośnik ubóstwa ........................................... 81

Wiara w Opatrzność Bożą ............................ 83

Przyjaciele ...................................................... 85

Uznanie zasług Brata Alberta ...................... 87

Listy Brata Alberta ........................................ 89

Brat Albert a hrabia Władysław

Zamoyski ........................................................ 91

Pobożność Brata Alberta .............................. 95

W zaciszu karmelitańskim ........................... 97

Brat Albert wskazuje drogę ......................... 99

Miłośnik zwierząt ........................................ 101

Założenie nowych domów ........................... 103

Brat Albert przepowiada

powstanie Polski .......................................... 105

Brat Albert żegna się z górami .................. 107

Na łożu śmierci ............................................. 111

Ostatni raport przed tronem Maryi

i Dzieciątka ................................................... 113

Pogrzeb ......................................................... 115

U grobu sługi Bożego ...................................117

Dziwny sen .................................................... 119

Garkuchnie pod słońcem ......................... 123

Trzeci Zakon Regularny Świętego Franciszka

– Braci Posługujących Ubogim .......................... 125

Zgromadzenie Sióstr Albertynek

Posługujących Ubogim ..................................... 127

 Adaś – wielce wyczekiwany pierworodny synek państwa Chmielowskich – przyszedł na świat w Igołomi 20 sierpnia 1845 r.; sierpień stanie się w życiu przyszłego św. Brata Alberta miesiącem naznaczonym wieloma znamiennymi, nierzadko bolesnymi wydarzeniami. Był niemowlęciem słabowitym i rodzice drżeli z niepokoju o jego zdrowie.

Dlatego już 26 sierpnia w miejscowym kościele Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – początki tej świątyni sięgają panowania królowej Jadwigi – został udzielony chłopczykowi tzw. chrzest z wody (czyli w nagłych przypadkach, wg uproszczonej formuły). Niektóre źródła podają, że to nie zagrożenie życia maleństwa było przyczyną skromnego chrztu w Igołomi, a niemożność przybycia tam w krótkim czasie rodziców chrzestnych, którzy mieszkali w dalekiej odległości.

Tymczasem państwo Józefa i Wojciech, oboje bardzo bogobojni, chcieli, by ich dziecko jak najszybciej przyjęte zostało do wspólnoty Kościoła. Dziś chrzest z wody, czyli obrzęd polania wodą główki dziecka i wypowiedzenie słów formuły chrzcielnej, udzielany jest jedynie w sytuacjach zagrożenia życia noworodka i nie w świątyni.

Prawdopodobnie podczas ceremonii w Igołomi do chrztu trzymała małego Adasia para miejscowych żebraków, co odpowiadałoby ówczesnemu mniemaniu, że dziecko, które ma takich rodziców chrzestnych, lepiej się chowa. A może był to już wtedy znak od Boga, że właśnie takimi jak ci żebracy, pozbawionymi środków do życia ludźmi, zajmie się w przyszłości ów nowo ochrzczony chłopczyk.

Bez względu jednak na przyczyny chrztu z wody, których dziś trudno dociec, pewne jest, że uroczysta ceremonia chrzcielna małego Adama odbyła się niemal dwa lata później – 17 czerwca 1847 r. w kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny na Nowym Mieście w Warszawie.

Wtedy też wystawiono mu metrykę z mylną datą urodzenia (1846 r.). Chłopczyk otrzymał na chrzcie jeszcze dwa inne imiona – Hilary i Bernard. Być może ten podwójny chrzest zapowiadał w przyszłości drugie narodziny, które miały się dokonać – „zmarł Adam Chmielowski, a narodził się brat Albert”... Mały Adam musiał był jednak w dzieciństwie niezbyt silnego zdrowia, skoro jego pobożna matka Józefa pielgrzymowała w jego intencji do słynnego cysterskiego sanktuarium Krzyża Świętego w podkrakowskiej Mogile (dziś jest to część miasta w dzielnicy Nowa Huta). 15 września 1851 r., modląc się żarliwie i wylewając łzy przed cudownym wizerunkiem Ukrzyżowanego Chrystusa, błagała o zdrowie dla pierworodnego. Złożyła też śluby, że gdy jej prośba zostanie wysłuchana, przybędzie tu z dziękczynieniem wraz ze swym synkiem. Adaś wyzdrowiał, a pani Józefa nie zapomniała o swym przyrzeczeniu – przybyli obydwoje do Mogiły. Tam w kaplicy Cudownego Pana Jezusa padli na kolana i żarliwie dziękowali za otrzymane łaski oraz prosili o dalszą opiekę. Długo modlili się przed łaskami słynącym wizerunkiem Chrystusa Ukrzyżowanego. Jak podaje tradycja, ten cudowny Krucyfiks został wyłowiony z Wisły w XIII wieku w pewien Wielki Piątek przez pobożnego kowala, który przyniósł go do klasztoru Cystersów. Podobno już w 1246 r. biskup krakowski Prandota miał dzięki niemu cudownie odzyskać zdrowie. W kronikach klasztornych pod rokiem 1258 znaleźć też można wpis o uzdrowieniu dziecka naczelnika książęcej kancelarii, Fulkona, które wpadło do studni, a odnaleziono je i wydobyto stamtąd dopiero po trzech dniach. Zrozpaczona matka zaniosła je już martwe do kościoła w Mogile i ofiarowała Chrystusowi na krzyżu, z łkaniem zanosząc błagania – aż dziecko ożyło.

Józefa Chmielowska zaszczepiła swemu synkowi nabożeństwo do cierpiącego Zbawiciela, którego umęczony wizerunek będzie w przyszłości dostrzegał Brat Albert w każdym cierpiącym bliźnim, jakiego spotka na swej drodze. 

W 1847 r. Chmielowscy wydzierżawili, a następnie 27 września 1852 r. kupili majątek ziemski w powiecie wieluńskim. Był to stary, stojący pośród ogrodu dworek w Czernicach nad Wartą, u wjazdu którego stała murowana kaplica dworska. W tymże majątku urodziła się w 1852 r. córka Jadwisia. Wcześniej, gdy ojciec był naczelnikiem komory celnej w Szczypiornie, przyszli na świat Staś Teodor (1848) i Marian Antoni Józef (1851). Na beztroskim dzieciństwie Adama oraz jego rodzeństwa kładła się jednak niczym złowrogi cień postępująca od 1850 r. śmiertelna choroba ojca...

Adaś był chłopcem bardzo pogodnym i wrażliwym, lubianym szczególnie przez służbę oraz miejscowych biedaków, dla których zawsze miał otwarte serce i do których wyciągał swą malutką pomocną dłoń. Pewna dziewczynka, która później wstąpiła do zakonu felicjanek, opowiadała ze wzruszeniem, że widziała, jak chłopczyk ten, siedząc przy posiłku, ściągał ze stołu najlepsze przysmaki, by następnie potajemnie wynieść je dla jakiegoś zgłodniałego nędzarza. Znikanie jedzenia nie uszło rzecz jasna uwadze kochających i głęboko wierzących rodziców. Wcale nie mieli mu jednak tego za złe. Mimo że żyli dosyć skromnie, zgadzali się, by Adaś w ich imieniu dawał potrzebującym jałmużnę. W ten sposób nie tylko uczyli go o miłosierdziu, ale też ćwiczyli w praktykowaniu uczynków miłosierdzia. Prawdopodobnie nie było większej przyjemności i radości dla Adasia niż wręczenie ubogiemu datku w imieniu mamy i taty. Owa wrodzona dobroć niewinnego dziecięcego serca względem najbiedniejszych przekształciła się później w dojrzałą, heroiczną miłość i poświęcenie dla ludzi bezdomnych, opuszczonych, upadłych moralnie, zepchniętych na margines i odtrąconych przez świat.