Karol Wojtyła. Noc wigilijna. Nieznane przemówienia, homilie i nagrania. KSIĄŻKA Z PŁYTĄ CD

Część I
Obrazy z życia Kardynała     8

Część II
Ponadczasowe treści – wstęp Janusza Kaweckiego     27

Słowa kard. Karola Wojtyły… – wspomnienia Jana Kowalczyka     33

Część III
Przemówienia i homilie ks. kard. Karola Wojtyły

Tożsamość chrześcijańska     49

…niemało jest zakłamania     53

Marzenie studenta     57

Rzeczywistość przeniknięta materializmem     61

Boże Narodzenie w Polsce     71

Tylko droga wiary      77

Ewangelię ma przekazywać każdy chrześcijanin     83

Praca nad Herodem     89

Propozycje rozwiązłości ozdobione tytułami postępu     93

Do Mogiły!     99

Narodzenie Pańskie tkwi głęboko w duszy polskiej     101

Polska kultura otwarta w stronę prawdy i wolności     113

Czuję, jak bardzo jesteście polskim narodem     115

Kardynał Karol Wojtyła

Boże Narodzenie w Polsce jest czymś zupełnie szczególnym

Moi drodzy, ponieważ już późno i Wam się strasznie chce spać, więc można by bardzo krótko dopowiedzieć to, co ma być powiedziane. Można by powiedzieć tak: w WAJ-u, jak w raju! No, ale to nie wystarczy, tym się nie da dzisiaj tutaj wykupić, zwłaszcza po takim wspaniałym wieczorze wigilijnym, jaki mamy już za sobą. Za sobą w znaczeniu sytuacji przestrzennej i czasowej. Więc nie da się tym wykupić, a myślałem, że się da. Wobec tego muszę jeszcze poszukać jakichś innych wątków. Jest ich właściwie bardzo wiele. Ja zacznę także od podziękowania. Ono będzie może mniej osobiste niż podziękowanie ks. Czesława, ale będzie również podziękowaniem wysnutym z dzisiejszego wieczoru i z wszystkich naszych spotkań, a jest ich już wiele. Mamy za sobą już wiele opłatków i wiele kolęd, i wiele – czego jeszcze? – imienin. Wobec tego ten wątek może się już snuć.

Pragnę Wam bardzo podziękować za to, że tak głęboko czerpiecie z tego wielkiego skarbca naszej tradycji. Z tego skarbca tradycji Bożego Narodzenia. Cały ten wieczór na tym polegał. Trzeba powiedzieć, że Boże Narodzenie w Polsce to jest coś zupełnie szczególnego. Na pewno podobnie jest i w innych narodach, i w innych ludach. Każdy może o sobie powiedziałby podobnie, ale ponieważ my jesteśmy Polakami i ja jestem Polakiem, dlatego czuję jakoś szczególnie głęboko to polskie Boże Narodzenie. I tak myślę, że w nim się w jakiś szczególny sposób wyraził geniusz duszy polskiej – w przeżyciu Bożego Narodzenia, w tym wszystkim, co to przeżycie Bożego Narodzenia ukształtowało w dziejach naszej religijności, chrześcijaństwa i kultury.

To są właściwie ogromne warstwy. Tutaj wchodzi w grę przede wszystkim ta pierwsza warstwa kultury, można by ją nazwać kulturą ludową, ona jest najbliższa źródeł. Równocześnie najbogatsza, najpełniejsza w treści, właśnie w stosunku do tajemnicy Bożego Narodzenia. Ta nasza polska kultura, kultura chrześcijańska, ujawniła swój szczególny geniusz. To nie jest przypadek, że w Polsce jest tyle kolęd, na pewno o wiele więcej niż w tradycji różnych innych narodów. To nie jest przypadek. To jest bardzo precyzyjny dowód na specyfikę polskiej duszy, na jakąś specyfikę jej stosunku do Boga wcielonego, do tajemnicy Wcielenia. To jest historyczne, autentyczne, wciąż żywe odczytanie tej tajemnicy. Jej odtworzenie, jej wyraz i to jest coś tak wspaniałego, że właściwie nigdy nie można wyjść z tego kręgu – i nie trzeba wychodzić. Nie trzeba wychodzić.

Myślę, że każdy taki wieczór Bożego Narodzenia jak dzisiejszy jest właśnie ponownym wejściem w ten krąg. Ten krąg naszego rodzimego geniuszu, geniuszu polskiej duszy, polskiej chrześcijańskiej duszy. To jest ogromnie głęboka warstwa, ogromnie mocna warstwa. To jest złoże, złoże najwspanialszego kruszcu.

Dlaczego o tym mówię? Mówię o tym dlatego, ponieważ my żyjemy w epoce jakiejś wielkiej weryfikacji, jakiegoś sprawdzania. Można by to nazwać sprawdzaniem światopoglądów, sprawdzaniem wewnętrznej postawy. Można by to też nazwać sprawdzaniem wewnętrznej prawdy każdego człowieka, duchowej autentyczności. Otóż trzeba powiedzieć, że w tym sprawdzaniu te wszystkie pierwiastki, te wszystkie tradycje, te wszystkie przejawy geniuszu polskiej duszy i serca mają ogromne znaczenie. Bo przecież to jest świadectwo! Pamiętamy słowa o świadkach Jezusa Chrystusa, który powiedział: „Będziecie moimi świadkami” (Dz 1, 8). Tak powiedział tym pierwszym i wiemy, jak oni dawali Mu świadectwo. Ale potem na tym pierwotnym świadectwie narastały nowe złoża! Całe dzieje różnych narodów, kształty różnych kultur. Przecież i te nasze kolędy to też jest jakaś cząstka, i to niemała, tego świadectwa, jakie dzieje Polski, dusza polska, kultura polska dały Chrystusowi! To jest bardzo wielkie złoże.

Jeżeli to wszystko mówię, to dlatego, że wydaje mi się absurdem,całkowitym absurdem, odrywanie dziejów duchowych Polaka, współczesnego czy przyszłego pokolenia, od tych złóż, od tych podstaw, od tych wyrazów geniuszu naszego narodu, naszej tradycji, polskiej duszy.

Pomyślałem sobie uczestnicząc w tym dzisiejszym spotkaniu, w tym wieczorze wigilijnym, że każdy z Was jest jakimś przedziwnym kondensatorem – może to nie jest najszczęśliwsze wyrażenie, ale tak to pomyślałem – w którym się koncentruje potężny krąg, wspaniałe dziedzictwo, dziedzictwo myśli, dziedzictwo serca, dziedzictwo przeżyć. To wszystko spada na każdego z nas. Każdy z nas to podejmuje, każdy z nas tym żyje, każdy z nas tym promieniuje. Bo też każdy z nas jest odpowiedzialny za to wielkie i wspaniałe dziedzictwo.

I dlatego Wam bardzo dziękuję za ten dzisiejszy wieczór, który był taki autentyczny, tak bardzo głęboko polski, tak bardzo głęboko chrześcijański, a równocześnie tak bardzo głęboko akademicki. To wszystko było prawdziwe. Bardzo Wam za to dziękuję i przy tej sposobności, skoro tak ustaliłem podziękowania, to i życzenia składam w tym samym kierunku.

Życzę Wam mianowicie, żeby ta kondensacja wewnętrzna tego, co jest polskie i chrześcijańskie w każdym z Was, była coraz dojrzalsza.

Życzę Wam, żeby ten WAJ, Wspólnota Akademicka Jezuitów, do tego się przyczyniła. Żeby Wam pomogła to pogłębić i jeszcze mocniej zakorzenić na miarę czasów, w których żyjemy.

(Opłatek 1973)