Rozmowy w samolocie z Janem Pawłem II

6          Wyjątkowe, sugestywne świadectwo

9          Nie zawsze byli ludźmi wierzącymi

10        Należało bronić wiary

I Ameryka Łacińska

17        1979 U stóp Morenity

21        1980 Kontynent Brazylia

27        1985 Gość oczekiwany od pięciuset lat

38        1986 Pokój i prawa człowieka

44        1987 Pokój rodzi się z nawrócenia

56        1988 Przeciw niesprawiedliwości

67        1990 Szukajcie sprawiedliwości

73        1991 Teologia i Ave Maria

76        1992 Nowa ewangelizacja

79        1996 Mądrość pokoju

83        1997 Maracana dla rodziny

85        1998 Papież i Fidel Castro

88        1999 Synod panamerykański

II Ameryka Północna

95        1984 Ojczyzna Kościoła na wygnaniu

101      1989 Ewangelia pomocą w walce

110      1993 Młodzież w Denver

112      1995 Rodzina narodów

III Azja i Oceania

117      1984 Problem ludzki

125      1986 W kraju Gandhiego i Matki Teresy

131      1986 Od najbiedniejszych do najbogatszych

144      1989 Chrześcijanie w Azji

148      1995 Pięć milionów młodzieży

151      1999 Tbilisi-Rzym

IV Afryka

155      1980 W sercu Afryki

159      1985 Afryka różnych religii

168      1988 Pokonać apartheid

178      1989 Święci Afryki

186      1990 Afryka poza marksizmem

188      1990 W afrykańskiej bazylice św. Piotra

194      1992 Zabliźnić rany niewolnictwa

200      1992 Pojednanie serc

206      1993 W stronę dialogu z islamem

210      1995 Ecclesia in Africa

V Europa

215      1979 Wychowanie dla pokoju

219      1979 W ojczyźnie Atatürka

221      1980 Pojednanie Wschodu z Zachodem

222      1983 Most pokojowy

VI Krótkie pogawędki

226      Saragossa-Santo Domingo, Eisenstadt-Salzburg

227      Rzym-Santiago di Compostela

228      Rzym-Praga, Madryt-Rzym, Tallin-Rzym

229      Rzym-Bratysława, Rzym-Praga

232      Podniebni biegacze

233      Sylwetki dziennikarzy

238      Indeks osób

Papież i Fidel Castro

Rzym - Hawana, 21 stycznia 1998 r.

Która godzina? - zdawał się pytać Jan Paweł II po przybyciu na lotnisko w Hawanie. Przyszła pora na podjęcie nowych spraw, na zmiany w życiu narodu. W dniach 21-26 stycznia 1998 r. Papież przebywał na Kubie na osobiste zaproszenie Fidela Castro. Domagał się wolności wyznania, mówił o "wietrze Ducha Świętego, który wieje, gdzie zechce", odprawił Mszę św. na Plaza de Revolución, gdzie obok wizerunków José Mart? i Che Guevary miliony Kubańczyków ujrzały olbrzymi obraz Chrystusa. Papież przyjechał tu, aby domagać się nowej ery dla Kościoła kubańskiego. Dzięki tej podróży na Kubę przybyli franciszkanie i siostry brygidki, aby otworzyć nowe domy i zakony, po raz pierwszy obchodzono w tym kraju Boże Narodzenie. Karol Wojtyła nie udał się na Kubę wyłącznie po to, by potępić reżim Fidela Castro, ale skrytykować też "kapitalistyczny neoliberalizm, który podporządkowuje człowieka i uzależnia rozwój narodów od ślepych sił rynku". Potępił embargo Stanów Zjednoczonych i ukoronował figurę Matki Bożej z El Cobre, symbol historii narodu, który musi "pokonać izolację i otworzyć się na świat". Wizyta Jana Pawła II była tak niezwykła, że nawet Korda, fotograf rewolucji i Che Guevary, krok po kroku utrwalił wszystkie wydarzenia i zebrał je w książce, która stanowiła przełom w jego karierze. Na Kubie Papież starał się dodać odwagi Kościołowi prześladowanemu od ponad trzydziestu lat, ale doskonale wiedział, że wizyta o charakterze głównie pasterskim miała też wydźwięk polityczny. Nawiasem mówiąc, polityka może pomóc (lub zaszkodzić) promowaniu człowieka.

Tym razem konferencję prasową prowadził o. Ciro Benedettini, wicedyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej.

Valentina Alazraki: Fidel Castro oświadczył publicznie, że podziwia i szanuje Waszą Świątobliwość i że wasze spotkanie nie będzie spotkaniem anioła z diabłem, ale dwóch aniołów w służbie biednych ludzi. Ojciec Święty zgadza się z opinią, że Fidel Castro jest aniołem?
Papież: Nikt z nas nie jest aniołem, wszyscy jesteśmy ludźmi. Aniołem można nazwać tylko kobietę, nie Fidela Castro czy papieża! Będzie to spotkanie dwóch mężczyzn, z których jeden to Fidel Castro, prezydent Kuby, a drugi to Jan Paweł II, biskup Rzymu. Ci dwaj ludzie mają się spotkać w kontekście pierwszej wizyty papieża na Kubie, wizyty złożonej Kościołowi kubańskiemu. Ma znaczenie historyczne, ponieważ wcześniej nie można było odwiedzić Kuby. Chciałem odwiedzić wszystkie kraje Ameryki Łacińskiej, także Ameryki Północnej, brakowało tylko Kuby, kilku Wysp Karaibskich oraz trzech Gujan.
Dziennikarz angielski: Co Ojciec Święty zamierza powiedzieć Kubańczykom o prawach człowieka?
Papież: Wiecie, co papież myśli o prawach człowieka i co mogę powiedzieć na ten temat. To samo, co w innych krajach, począwszy od Meksyku i Polski w 1979 r. Prawa człowieka są podstawą każdej cywilizacji, każdej regularnej wspólnoty społecznej. Zaangażowanie na rzecz praw człowieka wyniosłem z Polski uzależnionej od systemu radzieckiego, autokratycznego systemu komunistycznego. To długa historia.
Fabio Zavattaro: Co Ojciec Święty pragnie usłyszeć od Fidela Castro?
Papież: Zawsze i wszędzie pragnę usłyszeć prawdę. Chciałbym, żeby mi powiedział prawdę, jako prezydent i przywódca rewolucji. A także prawdę o kraju, o stosunkach między Kościołem i państwem, o wszystkim, co jest dla nas istotne. Zaproszenie na Kubę jest zapowiedzią. Prezydent Kuby doskonale wie, kim jest papież, zaprosił go po swojej wizycie w Watykanie. A skoro zaprosił papieża, pomyślał o tym, kogo zaprasza i co ta osoba może powiedzieć. Nie należy zapominać, że to Opatrzność decyduje o losach świata, ludzkości, narodów, osób. Myślę więc, że obaj musimy podporządkować się Opatrzności. Oczywiście świat jest nie tylko uczciwy i rządzony przez nas, rządzi nim Boża Opatrzność. Dzieje świata są nie tylko dziejami narodów i państw, ale dziejami Zbawienia.
Dziennikarz telewizji kubańskiej: Co czuje Ojciec Święty przed spotkaniem z katolikami i narodem Kuby.
Papież: Przede wszystkim nadzieję oraz wdzięczność Panu za możliwość odbycia tej wizyty. Czuję też miłość do katolików i nie tylko do katolików, do wszystkich Kubańczyków. Do narodu, którzy otworzył się na przyjęcie papieża.
Ktoś zadał osobliwe pytanie: Co Wasza Świątobliwość sądzi o Che Guevarze, który walczył za ubogich?
Papież: Trafił na sąd Pana, niech Bóg osądzi jego zasługi. Jestem pewien, że [Che Guevara] pragnął służyć ubogim.
Paloma Gómez Borrero: Na audiencji w Watykanie, udzielonej Fidelowi Castro, Wasza Świątobliwość prosił o pozwolenie na świętowanie Bożego Narodzenia. Czy teraz poprosi o gest dobrej woli w stosunku do opozycji kubańskiej?
Papież: Prawo do wolności wyznania należy do praw człowieka. Niemożność świętowana Bożego Narodzenia w kraju katolickim stanowi paradoks na całym świecie. Jest to święto, które głęboko porusza ludzkie serca. Mamy nadzieję, że zostanie zachowane i że nie będzie jedynie wyjątkiem.
Dziennikarz amerykański zapytał o przesłanie dla Stanów Zjednoczonych i o embargo nałożone na Kubę.
Papież: Żeby zmieniły stanowisko! Miejmy nadzieję, że ta podróż zostanie właściwie wykorzystana przez Stany Zjednoczone. Dla lepszej przyszłości!
Prowadzący konferencję próbował ją zakończyć, aby zbytnio nie męczyć Papieża. Nadal jednak zadawano pytania.
Bruno Bartoloni: Czy Wasza Świątobliwość czuje się na siłach, żeby odbyć tak trudną podróż?
Papież: Mam trochę więcej lat niż w 1979 r., ale jak do tej pory Opatrzność daje mi siły. A jeśli chcę dowiedzieć się czegoś o swoim zdrowiu i operacjach, czytam prasę!
Marco Politi: Ojciec Święty nazwał Fidela Castro prezydentem i przywódcą rewolucji…
Papież: Tak jest nazywany.
Marco Politi: Co Wasza Świątobliwość sądzi o ostatnich czterdziestu latach Kuby, o historii tego kraju?
Papież: Nie jestem znawcą problemów Kuby, ale je studiuję. Zgodnie z doniesieniami biskupów wiele rzeczy uległo poprawie, na przykład szkoły, warunki zdrowotne, ale jestem przekonany, że wiąże się to z działaniem marksistów. W bloku sowieckim było to samo. Mam nadzieję na postęp w dziedzinie środków przekazu oraz w kwestii praw człowieka. Żyjemy między dwiema przeciwnymi ideologiami: marksistowską, komunistyczną oraz liberalną, indywidualistyczną. Należy znaleźć właściwe rozwiązanie.
Dziennikarz ze Stanów Zjednoczonych: W jaki sposób ta wizyta wpłynie na Kubańczyków?
Papież: Włosi mają takie powiedzenie: pożyjemy, zobaczymy! Nie jestem prorokiem.
Dziennikarz włoski zadał dziwne pytanie: Fidel Castro nieustannie mówi o rewolucji. W jaki sposób połączyć rewolucję Chrystusa z rewolucją Fidela Castro?
Papież: Należy wyjść od słowa rewolucja, która może mieć wiele analogii. Można mówić o rewolucji Chrystusa, Fidela Castro czy rewolucji Lenina. Są więc dwa znaczenia. Rewolucja Chrystusa oznacza rewolucję miłości, drugie znaczenie to rewolucja nienawiści, zemsty, ofiar.
Życzę miłej kontynuacji podróży! Życzę wam, dzieci, odwagi, odwagi, odwagi!

Wszyscy przyjęli słowa Papieża z uśmiechem.

Angela Ambrogetti