Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta
liczba stron: | 352 |
obwoluta: | tak |
format: | 240x325 mm |
papier: | 175 g kreda mat |
oprawa: | twarda, płócienna |
data wydania: | 31-07-2008 |
ISBN: | 978-83-7553-026-1 |
Kaplica Sykstyńska, miejsce tak ważne dla dziejów Kościoła katolickiego i światowej kultury, w 2013 r. obchodziła 530-lecie istnienia! W tym czasie była świadkiem wielu wyborów Następcy św. Piotra i najważniejszych uroczystości, a także została ozdobiona bezcennymi freskami. Tegoroczny jubileusz to wspaniała okazja, by odkryć ją na nowo. Po błyskawicznym wyczerpaniu poprzedniego nakładu "Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta" przez długi czas była niedostępna - na życzenie Czytelników w ramach projektu Monumenta Vaticana Selecta prezentujemy dodatkową serię przeznaczoną na polski rynek - liczba egzemplarzy ograniczona!
Unikatowe, nigdzie indziej niedostępne, szczegółowe fotografie wszystkich fresków Kaplicy! Arcydzieło Michała Anioła i włoskich mistrzów renesansu ubogaca jeszcze odkrywcze studium wybitnego historyka sztuki o. Heinricha Pfeiffera, profesora historii sztuki w Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.
Autor jako student odwiedził Kaplicę Sykstyńską: zauważył wtedy ścisły związek pomiędzy poszczególnymi freskami. Swą fascynację rozwijał następnie w ciągu 50 lat dogłębnych studiów, których owocem jest "Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta": Wyniki moich wieloletnich badań umocniły we mnie następujące przekonanie: (…) między freskami wykonanymi w czasach Sykstusa IV a dziełami Michała Anioła istnieją jedność i harmonia, dlatego też można mieć pewność, że cały cykl malowideł kaplicy dokładnie odpowiada jednemu programowi ikonograficznemu. (…) Byłbym szczęśliwy, gdyby czytelnicy tej książki potrafili spojrzeć na te wspaniałe freski własnymi oczami, ogarniając je jednocześnie nowym spojrzeniem i rozkoszować się ich pięknem.
O. prof. Pfeiffer w przystępny sposób skomentował dokładnie program teologiczny malarstwa najsłynniejszej kaplicy świata, opierając się na dokumentach epoki, m.in. korespondencji Michała Anioła. Książka pozwala na niezwykle bliskie obcowanie z niepowtarzalnym dziełem, poddanym dokładnej renowacji za pontyfikatu Jana Pawła II, autora "Medytacji nad Księgą Rodzaju na progu Kaplicy Sykstyńskiej". Pierwotna kolorystyka bez późniejszych zamalowań, przybliżone szczegóły, znaczenie kolorów, powiązane motywy, ułożenie postaci, niespodziewane znaczenia ukryte w obrazach - źródło fascynacji, inspiracji i informacji!
Rozdział I Sceny ze Starego i Nowego Testamentu wykonane w czasach Sykstusa IV
Rozdział II Freski Michała Anioła Buonarrotiego wykonane w czasach Juliusza II
Rozdział III Sybille i prorocy
Rozdział IV Dziewięć malowideł sklepiennych według Księgi Rodzaju
Rozdział V Sąd Ostateczny Michała Anioła
Rozdział VI Epilog
Rozdział VII Przypisy
Bibliografia
Indeks osób i miejsc
Wstęp
Kiedy u schyłku lat 50., w czasach studiów uniwersyteckich zwiedzałem Kaplicę Sykstyńską, zauważyłem, że fresk z przedstawieniem Pijanego Noego miał ścisły związek z malowidłem Cosima Rossellego Ukrzyżowanie, widniejącym poniżej, niemal równolegle do sceny namalowanej przez Michała Anioła. W teologicznej literaturze patrystycznej i średniowiecznej zacząłem od tej chwili poszukiwać klucza, który umożliwiłby mi właściwą i przekonywającą interpretację wszystkich malowideł w kaplicy. W miarę prowadzonych przeze mnie badań i dokonywanych odkryć pojawiały się coraz to nowe pytania, na które nie odnajdywałem odpowiedzi w licznych studiach z dziedziny historii sztuki na temat kaplicy oraz znajdujących się tam fresków.
Wyniki moich wieloletnich badań umocniły we mnie następujące przekonanie: wybór tematów z pewnością nie był dziełem artystów, których w wykonywaniu tego niezwykle trudnego zadania wspierali swą wiedzą i radą papiescy teolodzy; każdy szczegół fresków posiadał nie tylko znaczenie formalne, ale niósł określone treści znaczeniowe, których należało poszukiwać w literaturze dostępnej ówczesnym teologom; między freskami wykonanymi w czasach Sykstusa IV a dziełami Michała Anioła istnieją jedność i harmonia, dlatego też można mieć pewność, że cały cykl malowideł kaplicy dokładnie odpowiada jednemu programowi ikonograficznemu, a jego podstawowe założenia opracowali teolodzy papieża Sykstusa IV.
Kiedy z jednej strony prowadziłem badania nad freskami, to z drugiej, coraz intensywniej zajmowałem się studiowaniem literatury patrystycznej i średniowiecznej, którą można było powiązać z malowidłami w papieskiej kaplicy. Tak więc trafność moich tez zyskiwała od tej pory nie tylko wciąż nowe potwierdzenia, ale też spotykała się z szerokim, pozytywnym echem, zarówno podczas wykładów na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, Papieskim Uniwersytecie w Meksyku oraz Iberoamerykańskim Uniwersytecie miasta Meksyk, jak i w czasie sympozjów organizowanych przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu w Heidelbergu, a także na rozmaitych kursach prowadzonych w licznych placówkach akademickich Chin. Następstwem tych wykładów stały się od 1990 roku publikacje pięciu artykułów w "Archivum Historiae Pontificiae". Ostatni z nich, poświęcony Sądowi Ostatecznemu Michała Anioła, ukazał się w 1999 roku. Artykuły, napisane w języku niemieckim, a następnie przetłumaczone na włoski, angielski, francuski i hiszpański, stanowią podstawę niniejszego dzieła oraz jego wydań w innych językach. Publikacja ta dała mi jednocześnie możliwość uzupełniania moich rozważań o nowe wyniki badań, szczególnie w nawiązaniu do dwóch artykułów poświęconych tej samej tematyce: Un Michelangelo nuovo: I restauri degli affreschi della Cappella Sistina (opublikowanego w "La Civilt? Cattolica" z 20 maja 1995, s. 375-387) oraz Aspetti della rappresentazione di Dio sugli affreschi di Michelangelo nella Cappella Sistina (praca zaprezentowana podczas kongresu towarzyszącego wystawie "Il Volto di Cristo" w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie w marcu 2001, opublikowana w "Studi e Testi", 432, Watykan 2006, s. 231-240).
Postanowiłem, że nie będę zmieniać pierwotnego kształtu artykułów ani omawiać zagadnień, które w tym miejscu nie będą prezentowane, jak krata dzieląca przestrzeń zarezerwowaną dla duchownych od części przeznaczonej dla osób świeckich, z wyszukaną dekoracją rzeźbiarską, wykonaną przez artystów florenckich w latach 90. XV wieku; gobeliny utkane na podstawie kartonów Rafaela, służące do ozdoby dolnej części ścian podczas ważnych uroczystości; oba freski powstałe w miejscu malowideł zniszczonych w wyniku zawalenia się ściany wejściowej w 1522 roku, wykonane po śmierci Michała Anioła przez Mattea di Leccia (Zmartwychwstanie Chrystusa w miejsce fresku Domenica Ghirlandaia) oraz Hendrika van den Broeka (Walka aniołów i demonów wokół ciała Noego w miejsce dzieła Luki Signorellego).
Niniejsza praca ma przede wszystkim charakter studium ikonograficznego. Nie zajmowałem się kwestią atrybucji, zwłaszcza w odniesieniu do malowideł na ścianach bocznych. W przypadku, gdy na skutek najnowszych badań należało zmienić nazwisko artysty, któremu dzieło przypisywane było do tej pory, uwzględniono to w podpisach do ilustracji, a nie w tekście, zachowanym w pierwotnym kształcie, który napisany został w okresie poprzedzającym nowe odkrycia.
W roku 2005 dokonałem prezentacji mojej wizji fresków w Kaplicy Sykstyńskiej podczas wykładu w siedzibie "Civilt? Cattolica" w Rzymie. Po tym wykładzie prof. Eugenio Russo z Uniwersytetu Bolońskiego przedstawił moje dokonania wydawnictwu Jaca Book, które we współpracy z Libreria Editrice Vaticana przystąpiło do starannego opracowania niniejszej publikacji, w przepięknej szacie graficznej.
Pragnę złożyć podziękowania wszystkim moim kolegom oraz studentom z różnych uniwersytetów za okazaną mi życzliwość i krytyczne uwagi na temat przedstawionych tez. Spośród wielu osób, którym chciałbym podziękować, wymienię tylko trzy nazwiska: profesorów Matthiasa Winnera i Christopha Luitpolda Frommela, byłych dyrektorów Biblioteca Hertziana w Rzymie oraz nieodżałowanego doktora Fabrizia Mancinellego z Muzeów Watykańskich. Dziękuję im za pomoc, sugestie i dowody przyjaźni.
Moim uczennicom Claudii Gottuso i Valeriji Macan składam podziękowania za opracowanie bibliografii.
Przede wszystkim zaś wdzięczny jestem Temu, który dał mi oczy, i który w ciągu wieloletnich badań nad Kaplicą Sykstyńską prowadził mnie na drodze do odnalezienia wszystkich cytowanych w tej pracy pism. Byłbym szczęśliwy, gdyby czytelnicy tej książki potrafili spojrzeć na te wspaniałe freski własnymi oczami, ogarniając je jednocześnie nowym spojrzeniem i rozkoszować się ich pięknem.
Heinrich W. Pfeiffer, SJ
Rzym, święto Katedry św. Piotra w roku 2007
Jolanta Sosnowska w rozmowie z „Gazetą Polską”
Jest to pierwsza pełna prezentacja wszystkich malowideł zdobiących papieską kaplicę, a równocześnie unikalne takie przedsięwzięcie na skalę światową. Powstało we współpracy z Muzeami Watykańskimi, które jako jedyne dysponują pełną dokumentacją fotograficzną arcydzieł, sporządzoną po ostatniej renowacji fresków za pontyfikatu Jana Pawła II w 1994 r. Do współudziału w tym projekcie zaproszono nasze wydawnictwo – Białego Kruka. Tytuł „Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta” ma dwojakie znaczenie. Odnosi się zarówno do bardzo cennego i interesującego tekstu historyka sztuki o. Heiricha Pfeiffera, jak i do samych odrestaurowanych fresków.
Joanna Szczerbińska, „Niedziela”
Album pokazuje też „Sąd Ostateczny” tak, jak namalował go Michał Anioł – po odnowieniu kolorów i zlikwidowaniu ukrywających nagość postaci przysłon, domalowanych w okresie późniejszym; dopiero Jan Paweł II polecił je usunąć, gdyż nagość służy tu ukazaniu piękna ludzkiego ciała, a nie perwersji. Podczas prezentacji książki kard. Stanisław Dziwisz powiedział: „Najlepszej interpretacji Kaplicy Sykstyńskiej dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II, nie tylko w «Tryptyku Rzymskim», ale i wcześniej, po odnowieniu fresków. Miał ogląd artysty, a przy tym jako poeta umiał pięknie wyrazić to, co czuł”.
wiadomosci.wp.pl, 26 września 2008 r.
„Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta” – pod takim tytułem ukazał się w Polsce album ze zdjęciami ukazującymi kolejne fragmenty słynnej Sykstyny. Zdjęcia fresków opatrzono esejem autorstwa wybitnego historyka sztuki, ojca profesora Heinricha Pfeiffera, który badał znaczenie malowideł i ich kolorów przez ponad pół wieku. Biskup krakowski Józef Guzdek podkreśla, że wiara rodzi się nie tylko ze słyszenia, ale wypływa także z widzenia. Jaka zaznacza, namalowane w Kaplicy Sykstyńskiej sceny ze Starego i Nowego Testamentu pomagają w kontemplacji. Biskup Guzdek, który był dwa razy w Kaplicy Sykstyńskiej, przyznaje, że dopiero po zapoznaniu się z albumem doszedł do wniosku, że nie był do jej oglądania przygotowany. „Gdybym teraz do niej poszedł, odkryłbym ją na nowo” – mówi biskup Guzdek.
Opinie o produkcie (0)