Symbol wolnej Polski i odradzającego się rynku kapitałowego. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) w 2021 r. skończyła 30 lat i hucznie to świętowała!

Obecny prezes GPW dr Marek Dietl (z lewej) oraz pierwszy prezes Giełdy dr Wiesław Rozłucki. Fot.: GPW

12 kwietnia 1991 r. stał się symboliczną datą w historii odrodzenia się rynku kapitałowego w wolnej Polsce; tego bowiem dnia ówcześni ministrowie Przekształceń Własnościowych i Finansów złożyli swoje podpisy pod aktem założycielskim spółki akcyjnej „Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.” Cztery dni później, 16 kwietnia, odbyła się pierwsza sesja inauguracyjna; na warszawskim parkiecie było wówczas notowanych zaledwie pięć spółek! Dziś, po 30 latach działalności, GPW może się pochwalić prawdziwie spektakularnymi sukcesami nie tylko na skalę europejską, ale i światową; na obu jej rynkach funkcjonuje ponad 800 przedsiębiorstw. W 2010 r. GPW stała się spółką publiczną, zaś w 2018 r. agencja indeksowa FTSE Russell zakwalifikowała polski rynek kapitałowy do grona 25 najbardziej rozwiniętych światowych rynków, co stanowi rekordowy wynik na tle innych giełd. Oznaczało to „wpisanie się w awangardę, w absolutną elitę giełd europejskich i światowych. Ta długa droga została uwieńczona pięknym sukcesem”, powiedział dr Marek Dietl, obecny Prezes Zarządu GPW.

Pierwszy prezes GPW (w l. 1991-2006) dr Wiesław Rozłucki podkreślał niełatwe początki i dynamiczny rozwój warszawskiej giełdy przez 30 lat jej istnienia, który przyczynił się do tak wspaniałych rezultatów. Nic zatem dziwnego, iż obchody jubileuszu 30-lecia GPW zostały zorganizowane z rozmachem. 16 kwietnia 2021 r. podczas głównej uroczystości rocznicowej prezes Rozłucki przypomniał, że Giełda stała się szybko jednym z symboli wolnej Polski. „Dla niektórych moich rozmówców był to początek nowych czasów. Czyli nie wybory czerwcowe w 1989 r., tylko uruchomienie giełdy to był prawdziwy koniec systemu komunistycznego w Polsce, ludzie tak to odbierali. Ja – muszę powiedzieć – nie prostowałem tej symboliki, dla dobra giełdy ją wykorzystywałem (...). Bardzo szybko pokonaliśmy Pragę i Budapeszt, chociaż to były giełdy, które w opinii wielu inwestorów i obserwatorów na początku lat 90. najlepiej rokowały. Po pierwszym roku mieliśmy dziewięć notowanych spółek, a Czesi szykowali tysiąc kilkaset w ramach kuponowej prywatyzacji”. Okazało się, że jednak polski wybór wysokich standardów i małej liczby spółek okazał się trafiony, bowiem, jak podkreślał pierwszy prezes GPW, już niedługo później warszawska giełda pod względem obrotów, liczby spółek i kapitalizacji pokonała silną giełdę wiedeńską, istniejącą od ponad 200 lat i uchodzącą w regionie Europy Środkowej za wzorcową pod względem rozwoju."

O tych skromnych początkach wspomniał także prezydent RP Andrzej Duda, który był gościem honorowym obchodów 30. rocznicy inauguracyjnej sesji na GPW. Dodał równocześnie, jak warszawski parkiet rozwinął się przez ostatnie 30 lat : „Pan prezes Wiesław Rozłucki razem z panem prezesem Lesławem Pagą – niestety, dzisiaj już nieżyjącym – otwierali tę giełdę (…) 16 kwietnia 1991 roku, cztery dni po akcie założycielskim, który miał miejsce 12 kwietnia. Pamiętam dokładnie to wydarzenie. (...) Było to dla mnie duże przeżycie z bardzo prostej przyczyny: jako jeszcze nawet nie 20-letni chłopak – miałem wtedy 19 lat – rozumiałem doskonale tę wielką zmianę, jaka następuje z powrotem Giełdy Papierów Wartościowych do naszego kraju. Giełda była dla mnie, jako młodego człowieka wychowanego za żelazną kurtyną, synonimem wolnego świata, synonimem wolnej gospodarki, była – ujmę to tak – Ameryką, to było „Wall Street”. W czasie pierwszej sesji na giełdzie było notowanych pięć spółek. Obroty wyniosły w przeliczeniu na dzisiejsze pieniądze ok. 2 tys. zł – wtedy to było ok. 2 tys. dolarów, czyli 20 mln starych złotych. Możemy się dzisiaj tylko nad tym uśmiechnąć, patrząc na to, że na obu rynkach Giełdy Papierów Wartościowych jest dziś ponad 800 spółek, a ich kapitalizacja to ponad bilion 135 mld zł i że mamy dziś absolutnie największą giełdę Europy Środkowej (...). Tamten czas sprzed 30 lat to oczywiście też czas pewnego chichotu historii, bo giełda na samym swoim początku istniała w budynku, w którym miały swoją siedzibę centralne władze partii komunistycznej. Był to już jakby absolutnie widomy znak przemian – wręcz pewna złośliwość wobec starego ustroju, biorąc pod uwagę to, w jaki sposób komuniści przez całe te wcześniejsze prawie 50 lat wyśmiewali się z giełdy i z tego wszystkiego, co było związane z rynkiem kapitałowym. (...). Po 30 latach Polska zmieniła się nie do poznania. GPW i wszyscy, którzy starali się o to, aby nasz rynek był dobrze funkcjonujący, bezpieczny i uczciwy, mają ogromny wkład w budowanie polskiej gospodarki i za to dziś bardzo dziękuję.”

Opisywana konferencja była punktem kulminacyjnym uroczystych obchodów jubileuszu 30-lecia GPW, które odbywały się przez cały rok i zostały objęte Patronatem Honorowym przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę. W związku z świętowaniem jubileuszu podjęto także szereg innych inicjatyw, jak na przykład założenie na dachu obecnej siedziby GPW przy ul. Książęcej 4 giełdowej pasieki w ramach dbania o środowisko naturalne i ochronę przyrody. W ramach „30 dobrych uczynków na 30-lecie” pracownicy giełdy włączyli się także w akcję oddawania krwi we wszystkich stacjonarnych i mobilnych placówkach RCK i K w Warszawie. Wyjątkowo oryginalnym pomysłem jest też muzyczne uczczenie jubileuszu nagraniem okolicznościowej płyty „All Time Highs” z udziałem najwybitniejszych artystów, m.in. skrzypka Janusza Wawrowskiego, Filipa Wojciechowskiego i jego jazzowego Tria, Marcina Piekuta, a także Kingi Kielich oraz Katarzyny Laskowskiej (sopran). Album gromadzi 16 utworów, a ich wybór nie był przypadkowy;  są to dzieła z filmów i seriali o tematyce bądź z wątkami giełdowymi i finansowymi; nie mogło m.in. zabraknąć arcyprzeboju „Money, Money” Johna Kandera z filmu „Kabaret”. Koncert premierowy płyty „All Time Highs” pod batutą Maestro Krzesimira Dębskiego odbył się podczas uroczystej Gali Jubileuszowej w Teatrze Narodowym w Warszawie. Jak się okazuje, giełda może mieć z muzyką wiele wspólnego, bowiem podobnie jak muzyka, także i cykl giełdowy „ma swój rytm i tempo”.

Na ten rytm zwraca uwagę obecny prezes GPW Marek Dietl podkreślając nierozerwalne powiązania giełdy z rozwojem polskiej gospodarki i zaznaczając także, iż rozwój funkcjonowania giełdy zależy także od wprowadzanych innowacji – przede wszystkim technologicznych: „Giełda jest nierozerwalnie związana z gospodarką. Trudno o silną, płynną i innowacyjną giełdę bez dynamicznie rozwijającej się gospodarki. Rozwój naszego parkietu odzwierciedla różne etapy ewolucji polskiej gospodarki. Giełdy przeszły drogę od miejsc obrotu akcjami do spółek technologicznych wchodzących w różne obszary rynków finansowych z wyrafinowanymi usługami. Naszym celem jest odnaleźć się w tych megatrendach i stać się hubem technologicznym w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. GPW chce nie tylko korzystać z najlepszych rozwiązań technologicznych, ale tworzyć własne, które będzie mogła globalizować. Nasza podstawowa działalność jest ograniczona do rynku polskiego i rynku Europy Środkowo-Wschodniej, ale sprzedaż technologii jest nieograniczona. Liczymy na to, że technologia będzie siłą napędową rozwoju naszego rynku”, powiedział dr Marek Dietl świętując 30-lecie GPW podczas sesyjnego panelu „Przez Giełdę ku nowoczesności”. Warto dodać, że wśród zaproszonych gości swoje wystąpienie miał także wicepremier Jacek Sasin. Wystąpienia poszczególnych prelegentów związanych z rozwojem polskiego rynku kapitałowego zostały zorganizowane w pięciu panelach dyskusyjnych: „Przez Giełdę ku nowoczesności”, „GPW a spółki skarbu państwa – nie tylko prywatyzacja” (w tym panelu miało m.in. miejsce wystąpienie jednego z autorów Białego Kruka, wiceprezesa PKN Orlen Janusza Szewczaka), „Emitenci – inwestorzy – rynek”, „Oszczędzanie, inwestowanie, rozwój gospodarczy” oraz „GPW 1991-2021” w którym wystąpili pierwszy i obecny prezes GPW: dr Wiesław Rozłucki i dr Marek Dietl.

W ramach obchodów jubileuszowych został także wydany pamiątkowy album warszawskiej GPW, który zrealizowało wydawnictwo Biały Kruk. W obchody włączyła się także Poczta Polska, wydając znaczek upamiętniający powstanie warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Warto zwrócić również uwagę na tematyczną wystawę plenerową, którą GPW zorganizowało we współpracy z Bankiem Pekao SA. Jej premiera miała miejsce w Zamościu. W 2022 roku wystawa zagości w wielu innych miejscowościach w Polsce. Składa się z 30 plansz, z których 20 dotyczy okrągłej rocznicy powstania GPW, a 10 poświęcono jubileuszowi Biura Maklerskiego Pekao, które w 2021 roku również świętowało 30-lecie funkcjonowania. Okrągły jubileusz GPW uczczono również w Warszawie, gdzie w Holu Głównym Centrum Giełdowego odbyło się otwarcie wystawy stacjonarnej gromadzącej eksponaty i materiały multimedialne związane z historią warszawskiej giełdy. Ekspozycję nadal można oglądać. Zaprezentowano na niej m.in. pierwszy dzwon giełdowy GPW, statuetki debiutów giełdowych, prospekt emisyjny Giełdy, ale też dyskietki ze zleceniami domów maklerskich z pierwszych lat działalności GPW.

Bardzo ważnym wydarzeniem wpisującym się w szerszą politykę międzynarodową oraz polskie starania dyplomatyczne była zorganizowana przez GPW w październiku 2021 roku II Konferencja Giełd Trójmorza. Stała się ona jedną z najważniejszych uroczystości jubileuszowych obchodów 30-lecia, trwała dwa dni i odbyła się w Oddziale Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego (Galerii Porczyńskich). Miejscu historycznym - budynku, w którym warszawska giełda działała w latach 1828-1887. W konferencji, obok prezesów giełd z krajów Trójmorza, wzięli udział przedstawiciele polskich władz oraz instytucji europejskich, a także przedstawiciele spółek z indeksu CEEplus. Kontynuowano rozmowy o współpracy w zakresie rozwoju rynku kapitałowego w regionie. W panelu „Wykorzystać siłę kooperacji” prowadzonym przez Marka Dietla, Prezesa Zarządu GPW uczestniczyli także szefowie ośmiu innych giełd papierów wartościowych z regionu Trójmorza. Paneliści zgodzili się co do korzyści płynących ze współpracy w ramach inicjatywy giełd. Mówili także o wyzwaniach, w tym również w zakresie rozwoju technologicznego, na najbliższe lata. „Chcemy rozpocząć popularyzację nowych produktów i wprowadzić do oferty fundusze, by zaproponować Słowakom możliwość inwestycji w fundusze inwestujące na rynku nieruchomości. Żeby nadążać za regulacjami potrzeba nam technologii, a ta potrzeba wciąż rośnie. Jest to dla nas duże wyzwanie, dlatego współpraca w ramach inicjatywy giełd Trójmorza w tym zakresie ma dla nas kluczowe znaczenie” – mówił Lukáš Bonko, prezes giełdy w Bratysławie. Z kolei Adrian Tanase, prezes giełdy w Bukareszcie wskazał, że „efekt synergii jest nie do przecenienia. Musimy jednak wykazać się cierpliwością, jeżeli chodzi o wdrażanie naszych inicjatyw. Z końcem pandemii powinniśmy pomyśleć o dalszej i szerszej wspólnej promocji regionu, to może być nasz produkt flagowy”.

Jubileuszowy rok obfitował w wiele innych wydarzeń, jednak nie sposób wymienić je wszystkie. Życzymy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie kolejnych spektakularnych sukcesów i wspaniałego, dynamicznego rozwoju.

Stanisław A. Widomski

Materiał powstał we współpracy z GPW.