Historyczna wystawa w Arsenale, czyli Adam Bujak na 100-lecie urodzin św. Jana Pawła II.

Prof. Andrzej Szczerski, mistrz Adam Bujak oraz wicepremier i minister kultury prof. Piotr Gliński na wystawie „Karol Kardynał Wojtyła”. Fot.: MKiDN

Wrażenie jest niesamowite już na samym początku ekspozycji: pod gotyckimi sklepieniami Arsenału, części Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie, z mroków przestrzeni reflektory wydobywają niezwykłe obrazy. Tym razem nie wyszły one spod pędzla malarza, lecz malował je światłem, poprzez obiektyw aparatu, fotografik – i to jaki! Stajemy przed obrazami samego mistrza Adama Bujaka, którego droga artystyczna liczy sobie już 60 lat i usłana jest mnóstwem sukcesów. Szmat czasu, którego upływ dokumentuje wystawa w Arsenale zatytułowana znamiennie „Karol Kardynał Wojtyła”. Uroczyście – choć przy przestrzeganiu reżimu sanitarnego – otwarto ją w piątek 3 lipca br. Wystawa poświęcona jest setnej rocznicy urodzin św. Jana Pawła II i łączy dwa artystyczne tematy, którymi pasjonuje się mistrz Adam – Ojca Świętego i Kraków.

Ekspozycja z różnych względów ma cechy historyczne. Jest tylko jeden człowiek, który zrobił polskiemu papieżowi więcej zdjęć – to Arturo Mari. Ale zaczął fotografować Karola Wojtyłę w momencie, gdy ten przyjmował imię Jana Pawła II, natomiast Adam Bujak pierwsze zdjęcie, znajdujące się zresztą na wystawie, wykonał Karolowi Wojtyle podczas jego ingresu arcybiskupiego na Wawelu, w roku 1964! Właśnie okres od tej daty, poprzez jakże trudne lata komunizmu, aż po wyjazd do Watykanu na konklawe dominuje ekspozycję. Wystawa oprócz walorów artystyczny posiada zatem wielki walor poznawczy.  

Na prawie dwustu unikatowych fotografiach przedstawione są wyjątkowe momenty współczesnej historii naszego kraju, którym towarzyszy wspólna radość, a jednocześnie skupienie oraz jedność, będąca w tym czasie największą siłą Polaków. Zdjęcia są świadectwem drogi krakowskiego kardynała na tron Stolicy Apostolskiej, a także zbiorowym portretem Polaków oraz jego ukochanego Krakowa – także ukochanego miasta Adama Bujaka. „Chciałbym, żeby tę siłę zobaczyli ludzie, którzy sobie nie zdają sprawy, że takie wielkie wydarzenia miały miejsce w naszej Ojczyźnie,” podkreśla autor, a zarazem uczestnik przełomowych wydarzeń.

Dzięki jego fotografiom dziś możemy przyjrzeć się zbiorowym emocjom podczas Tysiąclecia Chrztu Polski, zdjęciom z budowy Arki Pana, procesji na Skałkę czy Białemu Marszowi. Nie brakuje też prywatnych zdjęć kardynała Wojtyły z jego mieszkania w Pałacu Biskupim. Szczególnie poruszają ujęcia ze spontanicznych spotkań z ludźmi, co miało miejsce już znacznie wcześniej, nim kard. Wojtyła zasiadł na Stolicy Piotrowej.

Wystawa obejmuje okres od milenium Chrztu Polski w 1966 r., którego obchody inicjował Prymas Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński, do ostatniej podróży apostolskiej papieża Jana Pawła II do Ojczyzny w roku 2002. Autor zdjęć koncentruje się przede wszystkim na wątkach krakowskich w biografii papieża, ukazując go najpierw jako metropolitę arcybiskupa, kardynała i wreszcie, jako Jana Pawła II goszczącego w Krakowie każdorazowo podczas pielgrzymek apostolskich. Bliższe i dalsze kadry starają się uchwycić sferę sacrum i towarzyszące wiernym poczucie silnej wspólnoty o charakterze tak religijnym, jak i patriotycznym. Jest to trafne założenie, jak bowiem wiadomo (choć nie wszystkim!) św. Jan Paweł II był wielkim orędownikiem swojej Ojczyzny przez cały czas pontyfikatu i na całej kuli ziemskiej.

Artysta, dziś 78-letni, towarzyszył papieżowi Janowi Pawłowi II od połowy lat 1960. „Już jako młody człowiek czułem, że muszę dokumentować wszystko, co robił Karol Wojtyła, który przecież szybko został biskupem i kardynałem. Poprzez niego chciałem opowiedzieć historię Kościoła w Polsce. Pod terrorem reżimu komunistycznego Kościół odgrywał historyczną rolę. Należało być wewnątrz Kościoła, aby odczuć tę jego niewiarygodną siłę, której ucieleśnieniem był Wojtyła. Podążałem za nim wszędzie, trzymałem się blisko niego. A on natychmiast wziął mnie pod swoje skrzydła, niczym ojciec,” wspomina Adam Bujak. Była to przyjaźń wzajemna; trzeba nadmienić, że Adam Bujak popularyzował, i czyni to zresztą do dziś, postać oraz dzieło św. Jana Pawła II głównie poprzez publikacje książkowe i albumowe, których w wydawnictwie Biały Kruk opublikował ponad 80! Również na 100-lecie urodzin św. Jana Pawła II ukazał się teraz album Adama Bujaka pt. „Totus Tuus.” Najbardziej unikatowe zdjęcia z dorobku Adama Bujaka, oczywiście powiększone, znalazły się w Arsenale.

Do dziś mistrz Adam opowiadając o Janie Pawle II nie nazywa papieża inaczej niż „ojcem” albo po włosku „papa”. Ta miłość do Ojca Świętego ciągnie się niczym nić przewodnia przez wszystkie zdjęcia ekspozycji, która powstawała nie tylko w trudnym czasie zarazy koronawirusem, ale także w atmosferze protestów, przeważnie ordynarnych, środowisk antykatolickich i antypolskich, Adam Bujak zaś od początku spotykał się z wyzwiskami i pogróżkami. Artysta jest człowiekiem odważnym i nie od dziś bierze udział w debacie publicznej stanowczo opowiadając się za wartościami chrześcijańskimi i patriotycznymi.

Pomysłodawcą świetnie skomponowanej wystawy jest prof. Andrzej Szczerski, obecny dyrektor krakowskiego Muzeum Narodowego, zaś kuratorką Magdalena Święch. Ekspozycję „Karol Kardynał Wojtyła. Fotografie Adama Bujaka” będzie można oglądać od 4 lipca do 29 listopada br. w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich przy ul. Pijarskiej 8, od wtorku do niedzieli, w godzinach 10:00-17:00.

Adam Sosnowski

Totus Tuus

Adam Bujak, ks. Jan Machniak

Ogłoszony przez polski parlament Rok św. Jana Pawła II w stulecie jego urodzin (1920–2020) każe zastanowić się nad dziełem naszego wielkiego rodaka. Ks. Karol Wojtyła na drogę swego dorosłego życia wybrał dewizę Totus Tuus, czyli po polsku Cały Twój – zawołanie odnosi się do Maryi, Matki Jezusa. To Jej tak młody kapłan, jak i sędziwy Papież zawierzył siebie samego, Ojczyznę oraz cały świat.

Zobacz fragmenty Zamów książkę