Wojciech Roszkowski

Prezentujemy fragment książki „Repolonizacja Polski” (wydawnictwo Biały Kruk), która traktuje po części o pierwszych sukcesach repolonizacji, ale także wskazuje na miejsca szczególnie zainfekowane, wymagające paląco szybkich i radykalnych reform. Wybitni autorzy, znawcy poruszanych tematów, podpowiadają rozwiązania, często również przestrzegają. Posługując się przy tym świetnym piórem podejmują tematy od finansów po kulturę, od gospodarki po przyrodę, przechodząc od nadziei do czynu. Niemal wszyscy widzą szansę na osiągnięcie prawdziwej suwerenności, choć podkreślają, że niebezpieczeństwo absolutnie nie minęło. Do grona autorów należą między innymi Witold Modzelewski, Andrzej Nowak, Ks. Dariusz Oko, Krystyna Pawłowicz czy Wojciech Roszkowski, którego esej pt. „Upodmiotowienie polskiej polityki” prezentujemy poniżej:

Państwo prawa

Nieustannie słyszymy, że winniśmy żyć w demokratycznym państwie prawa, a nowa władza jakoby tego nie gwarantuje. Z tą demokracją nie było jednak dawniej tak cudownie. Wiele tego przykładów dała Państwowa Komisja Wyborcza. Już w 2007 roku opóźniła ogłoszenie wyników wyborów parlamentarnych, a potem było tylko gorzej. W kolejnych wyborach rosła liczba głosów nieważnych, tak że wybory samorządowe z 2014 roku można uznać właściwie za sfałszowane, gdyż ogólny odsetek głosów nieważnych przekroczył 20 procent! Przy czym różnice między poszczególnymi okręgami, w tym zwłaszcza sąsiednimi, były często wielokrotne.

Czy w prawdziwym państwie prawa możliwa jest np. sytuacja, w której szef klubu rządzącej partii (PO) i sejmowej komisji finansów lobbuje na rzecz firm zajmujących się hazardem (Zbigniew Chlebowski, 2009 r.), a prace specjalnej komisji parlamentarnej w tej sprawie blokuje w kuriozalny sposób inny prominent rządzącej partii (Mirosław Sekuła)? Czy w prawdziwym państwie prawa premier (Donald Tusk) usunąłby ze stanowiska szefa służby, która proceder ten wyśledziła (Mariusz Kamiński)?

Czy „dawniej” faktycznie żyliśmy w państwie prawa? Czy w państwie prawa odbierałoby się rodzicom dzieci ze względu na niski standard materialny rodziny? Czy państwo prawa może mieć tak niewydolny system wymiaru sprawiedliwości, który nie dostrzega łamania prawa przez przedstawicieli władzy oraz medialnych i finansowych celebrytów, a cały aparat sprawiedliwości rzuca się na biedaków kradnących batoniki? Czy prezes Sądu Okręgowego w Gdańsku (Ryszard Milewski) mógłby w 2012 r. przez telefon zapewniać władzę o swej ustępliwości w sprawie oszustw Amber Gold? A gdzie była prokuratura, która dopuściła recydywistę do prowadzenia działalności tej parabankowej piramidy finansowej? Czy w państwie prawa trzy czwarte obywateli ma złą opinię o sądach? Czy media, w tym także media publiczne, zajmują się tam kampaniami nienawiści wobec opozycji? Zohydzanie opozycyjnego PiS było bowiem przez lata głównym instrumentem podtrzymywania dobrej opinii o rządzie PO-PSL. Czy w państwie prawa inwigiluje się dziesiątki dziennikarzy krytycznych wobec władzy? Czy wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego „na zapas” przez poprzednią koalicję w lecie 2015 r. był zgodny z zasadami państwa prawa? Czy bez skutecznego dochodzenia pozostałyby w takim państwie efekty działalności „seryjnego samobójcy” w postaci tajemniczej śmierci szeregu ważnych osobistości z życia publicznego? Czy nasza gospodarka może się rozwijać przy tak niskim poziomie respektowania umów i tak niskiej efektywności sądów w orzekaniu o sprawach gospodarczych, a przez to – przy tak wysokich kosztach transakcyjnych? Wszystko to świadczy o tym, że III RP była państwem słabym wobec silnych i silnym wobec słabych.

Główny motyw przewodni protestów ugrupowania dawniej rządzącego, a obecnie opozycji „totalnej”, jak to określił przewodniczący PO Grzegorz Schetyna – który stwierdził, że w tym celu wykorzysta demonstracje uliczne i naciski zewnętrzne – to naruszenie przez nowe władze zasad demokracji przez sparaliżowanie prac Trybunału Konstytucyjnego. Problem jednak nie tylko w tym, że przepisy konstytucji z 1997 roku nie są jednoznaczne w określeniu zasad funkcjonowania Trybunału, ale także w tym, że on sam postępował niezgodnie z jej duchem, uznając trzech z pięciu sędziów wybranych „na zapas” za wybranych zgodnie z konstytucją. A przecież w chwili ich wyboru mogło się wydawać, że również ich mandat rozpocznie się pod rządami nowego parlamentu. „Dawniej” rządzący zignorowali przy tym prośbę nowego prezydenta Andrzeja Dudy, by Sejm nie podejmował żadnych decyzji, mających dotyczyć przyszłej kadencji. W ten sposób Trybunał sam stworzył problem, którego rozstrzygnięcie będzie bardzo trudne na podstawie istniejącego prawa. Bo choć sędziowie Trybunału są, zgodnie z konstytucją, niezawiśli i podlegają tylko konstytucji (art. 195 p. 1), to organizację i tryb postępowania określa ustawa, czyli parlament (art. 197). Te dwa artykuły wydają się sobie przeczyć, a jednak, gdyby za podstawę rozumowania przyjąć art. 195, to Trybunał byłby zobowiązany podporządkować się artykułowi 197. W tym sensie domaganie się, by rząd opublikował negatywne stanowisko Trybunału w sprawie nowej ustawy o Trybunale jest bezpodstawne, gdyż stanowisko to zostało wyrażone przy założeniu, że ustawa ta jest nieważna, dopóki nie zatwierdzi jej Trybunał. Poruszamy się tu w błędnym kole stworzonym przez poprzednią koalicję i Trybunał, a nie przez nowy rząd.

Skądinąd warto pamiętać, że konstytucja z 1997 r. przewiduje wybór sędziów Trybunału przez Sejm, a więc tylko pośrednio przez suwerena, jakim jest Naród (art. 4 p. 1). Posłowie są reprezentantami Narodu w wyniku wyboru bezpośredniego, podobnie jak prezydent Rzeczypospolitej (art. 104, p. 1 oraz art. 127 p. 1). Mandat demokratyczny Sejmu i prezydenta jest więc silniejszy. W tej sytuacji trudno mieć pretensje do koalicji rządzącej pod przewodnictwem PiS o gwałcenie konstytucji. Stara się ona jedynie naprawić nadużycia poprzedniej koalicji i samego Trybunału.

Gdyby poprzednia koalicja rządząca faktycznie dbała o państwo prawa, można by ograniczyć korupcję, samowolę i zwykłą głupotę przedstawicieli władz. Nie wiem tylko, czy państwo prawa wymusiłoby na rządzących wolę służenia polskiemu interesowi. Koalicji PO-PSL brakowało głównie tej woli. Zajmowała się „ciepłą wodą w kranie” i „płynięciem w głównym nurcie”, zapominając, że są rządem polskim, zobowiązanym do troski o dobro wspólne Polaków. Przykładów braku tej troski jest tak wiele, że czasem trudno je wszystkie spamiętać.

Stosunki z zagranicą. „Brońcie swoich kobiet, a nie naszej demokracji”

Relacje Polski ze światem zewnętrznym były oparte na kompleksie niższości i braku nadziei na wykorzystanie szans w zmieniającym się na naszą niekorzyść świecie. Ilustracją tej postawy były kuriozalne i haniebne słowa Władysława Bartoszewskiego, który stwierdził, że „Polska to brzydka panna bez posagu, która nie powinna być zbytnio wybredna”. Sztuka polityki polega jednak na tym, by z małego zrobić więcej, a nie mniej. Bo odwrotnie każdy głupi potrafi działać.

Dopóki żył prezydent Lech Kaczyński, dopóty polska polityka zagraniczna rozwijała się dwutorowo. Podczas gdy pałac prezydencki usiłował umacniać podmiotowość Polski w relacjach zagranicznych, odnosząc przy tym pewne sukcesy, jak na przykład w sprawie rosyjskiej inwazji na Gruzję, rząd robił wszystko, by sparaliżować te wysiłki. Premier Tusk uważał się za głównego architekta polityki zagranicznej, doprowadzając do kuriozalnego konfliktu o udział w europejskim szczycie z października 2008 roku, gdy rząd odmówił prezydentowi samolotu, którym miał on dotrzeć do Brukseli. Prezydent Kaczyński przyleciał tam samolotem czarterowym, ale podczas obrad świat mógł już dostrzec, jak złe są stosunki między polskimi premierem i prezydentem; zapewne politycy różnych krajów wyciągnęli z tego stosowne wnioski.

Różnice w podejściu do polityki zagranicznej ujawniły się szczególnie podczas obchodów 70-lecia wybuchu II wojny światowej we wrześniu 2009 roku. Wymowa przemówień Tuska i Kaczyńskiego była zupełnie inna. Do dziś nie wiadomo też, jak przebiegła poufna rozmowa premiera Putina z Tuskiem na sopockim molo. Wszystko to stanowiło preludium do największej katastrofy w powojennej Polsce, gdy samolot prezydencki rozbił się 10 kwietnia 2010 r. na lotnisku smoleńskim. Zachowanie władz przed i po katastrofie to temat osobny i wymagający głębokiej analizy, ale nie da się ukryć, że koalicja PO-PSL nie tylko wykorzystała katastrofę do przejęcia całej władzy w Polsce, ale także do pogłębienia podziałów politycznych w społeczeństwie. Było to jedynie na rękę Rosji, która nasilała presję wobec Polski. W grudniu 2010 r., wkrótce po wizycie prezydenta Rosji Miedwiediewa w Polsce, zapowiadanej jako „nowy rozdział” we wzajemnych stosunkach, Rosja umieściła w Obwodzie Kaliningradzkim rakiety krótkiego zasięgu Iskander, zdolne do przenoszenia broni jądrowej.

Być może w przyszłości dowiemy się więcej o innych, głębiej skrywanych motywach postępowania niektórych przedstawicieli koalicji PO-PSL, ale na razie poprzestańmy na stwierdzeniu o prowadzeniu dyplomacji z pozycji słabego. Rząd PO-PSL i nowy prezydent Bronisław Komorowski brali za dobrą monetę gesty, a nie czyny Moskwy, choć widać było jak na dłoni „potiomkinowski” charakter tych gestów politycznych. W przeddzień przyjazdu do Polski szef dyplomacji rosyjskiej Siergiej Ławrow opublikował w „Gazecie Wyborczej” artykuł, w którym podkreślił dobre strony współpracy polsko-rosyjskiej. Tymczasem w podstawowych kwestiach, jak Nord Stream, śledztwo katyńskie czy też smoleńskie, strona rosyjska ewidentnie lekceważyła postulaty Polski. Mimo to na spotkanie z Ławrowem minister Sikorski zaprosił wielu ambasadorów polskich, co robiło wrażenie wspólnej odprawy polskich dyplomatów dokonanej przez rosyjskiego ministra spraw zagranicznych. Gdy przedstawiciele opozycji polecieli wówczas do USA, by próbować uzyskać pomoc w wyjaśnianiu katastrofy smoleńskiej, zostali oskarżeni o współdziałanie z „obcym” mocarstwem, tak jakby USA nie były naszym sojusznikiem z NATO. Najwyraźniej Rosja była dla rządu mocarstwem mniej obcym niż USA.

Repolonizacja Polski

Adam Bujak, Andrzej Nowak, Ks. prof. Dariusz Oko, Jerzy Kruszelnicki, Krzysztof Masłoń

Czy można repolonizować Polskę? Cały kraj? Otóż można i trzeba, gdyż niemal cały majątek narodowy został wysprzedany (za grosze!), bo rządzący jeszcze niedawno politycy systematycznie i całkowicie podporządkowywali nasze życie gospodarcze, kulturalne czy medialne wymogom zagranicznych hegemonów.

Zobacz w czytelni Zamów książkę

Dawniejsza polityka zagraniczna była polityką zaniechań i socjotechnicznych fajerwerków ministra Radosława Sikorskiego. Jakie były jednak korzyści z jego „hołdu berlińskiego” w listopadzie 2011 r.? Do jakiego stopnia przejęcie olbrzymiej części mediów w Polsce przez koncerny niemieckie wpływało i wpływa na naszą opinię publiczną? Czemu służyła umowa o współpracy między służbami polskimi a rosyjską FSB? Dlaczego dyplomacja polska odmówiła propozycji Aleksandra Łukaszenki, by włączyć się w „format miński” debat na temat konfliktu na Ukrainie? Dlaczego MSZ i prezydent Komorowski aż do wiosny 2014 r. utrzymywali, że z Rosją należy prowadzić konstruktywny dialog, choć po zajęciu Krymu było oczywiste, że nadzieje na „reset” w stosunkach polsko-rosyjskich zawiodły kompletnie? Ekipa PO-PSL nigdy nie przyznała się do „błędu krymskiego”.

Polityka zagraniczna nowego obozu władzy, której myślą przewodnią była i jest idea upodmiotowienia Polski, w tym także zwiększonej jej aktywności w Europie Środkowej i Wschodniej (koncepcja Międzymorza) oraz w NATO, napotykała i napotyka na spore trudności. Wynik wyborów z 2015 r. przyjęto w niektórych krajach z wyraźnym chłodem, a ponadto fanatyczne oskarżenia mediów opozycyjnych w Polsce, głównie znajdujących się w rękach koncernów niemieckich (np. cała prasa regionalna, „Fakt”, RMF, „Newsweek Polska”), lub cytowanych niemal jak nieomylna wyrocznia („Gazeta Wyborcza”), stanowiły pożywkę dla niechętnych Polsce mediów na Zachodzie, nie mówiąc już o Rosji. Co więcej, nowy rząd chciał, dbając o bezpieczeństwo Polski, uniknąć przyjmowania imigrantów z krajów muzułmańskich, absurdalnie lekkomyślnie zapraszanych do Europy przez kanclerz Niemiec Angelę Merkel oraz politycznie poprawne kierownictwo Unii Europejskiej. Po zajściach w Kolonii i innych miastach niemieckich, gdzie imigranci ostro napastowali kobiety bez reakcji miejscowych władz i przy kilkudniowej blokadzie informacyjnej, celnym komentarzem do tej sytuacji był transparent wywieszony przez polskich kibiców podczas meczu polsko-niemieckiego w piłce ręcznej: „Brońcie swoich kobiet, a nie naszej demokracji”. W Polsce krytykom poczynań nowych władz polskich brakowało umiaru, a zachodnim – wiedzy.

W tej sytuacji aktywność międzynarodowa rządu Beaty Szydło, a przede wszystkim prezydenta Andrzeja Dudy i jego ministra Krzysztofa Szczerskiego musi budzić podziw. W ciągu pierwszych miesięcy urzędowania prezydent Duda odwiedził Estonię, Wielką Brytanię, wziął udział w szczycie państw grupy Arrialos w Niemczech i wystąpił na sesji ONZ w Nowym Jorku, gdzie jego przemówienie zostało bardzo dobrze przyjęte, a na oficjalnej kolacji siedział obok prezydenta USA Baracka Obamy. Wkrótce po tym, jak w ostatnim miesiącu urzędowania, we wrześniu 2015 r., rząd Ewy Kopacz złamał solidarność Grupy Wyszehradzkiej godząc się na przyjęcie 7 tysięcy imigrantów, prezydent Duda pojechał na Węgry odbudować zaufanie w Grupie V4, a potem odwiedził też Francję, Monachijską Konferencję Bezpieczeństwa, na której skrytykował projekt gazociągu Nord Stream 2, a także „zaliczył” mini szczyt NATO w Rumunii, Watykan, Chiny, USA, Ukrainę, Kanadę i Włochy.

Premier Szydło odbyła w lutym 2016 r. trudną wizytę w Niemczech, nie ustępując w czasie rozmów z kanclerz Merkel w sprawie polskiego stanowiska wobec imigrantów. Było to tym ważniejsze, że Niemcy wiedli prym w atakach na nowy rząd Polski. Najostrzejsze były słowa przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Martina Schulza (niemieckiego polityka lewicowego) i niemieckiego komisarza Güntera Oettingera. Podczas debaty w Parlamencie Europejskim w styczniu 2016 r. szefowa polskiego rządu w łagodnej, ale zdecydowanej formie sprowadziła zarzuty Komisji Europejskiej, a także wspieranych przez europosłów PO krytyków Polski, do wymiaru absurdu, a jej wystąpienie zrobiło wrażenie nawet na owych krytykach. Premier Szydło zacieśniła też współpracę z Węgrami, których premier Victor Orbán zapowiedział, że nie poprze żadnych kroków Unii Europejskiej przeciw Polsce.

Szef dyplomacji Witold Waszczykowski i minister obrony Antoni Macierewicz także odwiedzili Niemcy, a nieprzychylne nowym władzom polskim pisma zauważyły, że byli to goście trudni, ale ważni. Minister Waszczykowski rozesłał też do czołowych gazet zachodnich artykuł tłumaczący polski stosunek do problemów Unii Europejskiej, podkreślając, że demokracja w Polsce nie jest zagrożona, a fala krytyki, jaka spadła na nowy rząd w Polsce, jest bezpodstawna i nie służy jedności europejskiej. W rezultacie plan rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie Polski, o którą usilnie zabiegali europosłowie PO, został odłożony ad acta. Mimo złych stosunków z Rosją, nowa koalicja nie przerwała prób dialogu z tym partnerem, czego dowodem były rozmowy wiceministra spraw zagranicznych Marka Ziółkowskiego w Moskwie w styczniu 2016 r. Nie dały one wiele, lecz wykazały dobrą wolę strony polskiej wobec całkowitej nieustępliwości strony rosyjskiej.

Zupełnie wyjątkowy charakter miała sprawa Centrum Eksperckiego Wywiadu NATO. Ponieważ w grudniu 2015 r. kierownictwo CEK odmówiło podporządkowaniu się nowemu kierownictwu Ministerstwa Obrony, Kwatera Główna Sojuszu zaprzeczyła, by CEK był placówką akredytowaną przy NATO, a w jej siedzibie znaleziono dokumenty o klauzulach tajności, do których CEK nie powinno mieć dostępu, jak również godło rosyjskiej FSB (!). Placówkę błyskawicznie opanowano. Minister Antoni Macierewicz zaatakował NATO – w tym duchu wypowiedział się poprzedni szef resortu obrony Tomasz Siemoniak, tymczasem Macierewicz przywrócił tylko porządek w służbach podległych państwu. Sprawa ta świadczy o kuriozalnym odwracaniu znaczeń przez część mediów i „dawniej” rządzących.

Powtarzane jak mantra oskarżenia opozycji o rzekomym zamiarze nowej władzy wyjścia z Unii Europejskiej są całkowicie bezpodstawne. Przeciwnie, kryzys Unii jest raczej zmartwieniem rządu, a prezes PiS Jarosław Kaczyński jednoznacznie stwierdził, że pozostanie w Unii jest zgodne z polskim interesem. Tak czy inaczej, minister Waszczykowski miał rację, mówiąc w Sejmie, iż „polska polityka zagraniczna odzyskuje podmiotowość”. Dodatkowym komentarzem do tej konstatacji mogą być fale listów, jakie polscy obywatele wysyłali do wysokich przedstawicieli Unii Europejskiej, krytykując ich bezpodstawne oskarżenia wobec Polski. Nowa polityka zagraniczna zmierza też zdecydowanie do upodmiotowienia politycznego i ekonomicznego milionów Polaków mieszkających poza granicami kraju.

Bezpieczeństwo energetyczne

W sferze bezpieczeństwa energetycznego „dawniejsze” władze wykazywały zdumiewającą bierność i brak troski o polski interes. Komisja Europejska zakwestionowała na przykład postanowienia polsko-rosyjskiego kontraktu gazowego podpisanego przez wicepremiera Waldemara Pawlaka, broniąc Polskę przed… jej rządem. Żeby było dziwniej, rząd Tuska zaprotestował wtedy przeciw „ograniczaniu suwerenności Polski” przez Komisję, choć sam uzależnił Polskę od dostaw rosyjskich po wysoce niekorzystnych cenach do 2037 r. W październiku 2010 r. podpisano nowy kontrakt na dostawy gazu rosyjskiego w zwiększonej ilości do 2022 r., a więc o 15 lat krócej.

Jak wytłumaczyć indolencję „dawniejszych” władz w sprawie koncesji na wydobycie gazu łupkowego oraz budowy gazoportu? Dlaczego zahamowano porozumienie w sprawie gazu z Norwegii? Co tłumaczyć może nieudolność „dawnej” koalicji rządzącej w sprawie uchwalenia prawa energetycznego i wodnego? Skoro PO tak bardzo podkreślało swoją europejskość, to dlaczego przez osiem lat nie uchwaliła tych i wielu innych przepisów wymaganych przez Unię Europejską, co groziło wysokimi karami finansowymi?

Nowy rząd nadrobił wspomniane zaległości, przygotowując prawo energetyczne i wodne. Jego stanowisko wobec energii odnawialnej jest bardziej wstrzemięźliwe niż stanowisko poprzedniej koalicji. Wśród nowych technologii priorytet zyskały farmy fotowoltaiczne kosztem farm wiatrowych, natomiast rząd Szydło nadal wspiera energetykę opartą na nowoczesnym spalaniu węgla. Można się oczywiście zastanawiać nad dalszymi perspektywami tej energetyki, jednak na razie sukcesem nowych władz polskich były wyniki paryskiego szczytu klimatycznego w grudniu 2015 r. W ostatecznym tekście nie użyto terminu „dekarbonizacja”, który godziłby w interes polskiego górnictwa węglowego, a także uwzględniono polski postulat wzięcia pod uwagę wpływu lasów na pochłanianie CO2. Dobiegają końca prace nad pełnym uruchomieniem gazoportu, a dowodem dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej jest nowy kontrakt na ropę pochodzącą z Arabii Saudyjskiej.

 (…)

 Finanse publiczne

Koalicja PO-PSL pozostawiła finanse publiczne w złym stanie. Powtarzające się od 20 lat deficyty budżetowe stale powiększały dług publiczny i zbliżały nas do granicy katastrofy. W ciągu ośmiu lat rządów tej koalicji zadłużenie Polski wzrosło dwukrotnie. Nie przeprowadzono reformy finansów publicznych, nie uproszczono systemu podatkowego i nie obniżono deficytu budżetowego. Polskę zalewały ogromne masy ustaw, rozporządzeń i innych przepisów, w których trudno się poruszać nie tylko zwykłym obywatelom, ale nawet specjalistom. Skomplikowany system podatkowy ułatwiał unikanie obciążeń. Z powodu niskiej ściągalności podatków, w tym głównie VAT, budżet tracił rocznie około 60 mld zł. Urzędy skarbowe nękały często szarych obywateli o grosze, a niezdolne były do wyegzekwowania gigantycznych należności, miliardów, od ludzi tworzących fortuny z oszukiwania skarbu. Zamiast obiecywanego przez PO „jednego okienka”, w którym miało się rejestrować firmy, swobodę działalności gospodarczej krępowało około 200 przepisów, a pod względem wolności gospodarczej Polska zajmowała 56. miejsce w świecie i 25. miejsce w UE. Bezrobocie nie spadło, lecz wzrosło, mimo że tylu młodych pracowników poszukało sobie zajęcia za granicą. Budowa dróg postępowała nadal bardzo powoli, a na dodatek niezwykle kosztownie. Dotyczyło to zwłaszcza autostrad. Powszechny dostęp do sieci internetowej okazał się mitem, gdyż pod względem dostępu do Internetu szerokopasmowego Polska znajdowała się na przedostatnim miejscu w Unii Europejskiej.

Rząd podjął program walki z unikaniem VAT. O efektach tych kroków przekonamy się zapewne na początku przyszłego roku, gdy znane będą ostateczne rachunki budżetu państwa za rok 2016. Symptomy zmiany na lepsze w tej dziedzinie zanotowano jednak już w styczniu 2016 r., gdy wpływy z tytułu VAT do budżetu wzrosły o 2,4 mld zł w porównaniu z rokiem poprzednim. Warto zaznaczyć, że wysiłki w tym zakresie zostały pozytywnie ocenione przez Radę do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) przy Radzie Unii Europejskiej.

 (…)

 Edukacja i kultura

W III RP polski system szkolny ulegał degradacji. Daliśmy się uwieść zaklęciom o podnoszeniu umiejętności kosztem wiedzy, przez co wiedza spadła, a umiejętności nie wzrosły. Cieszyliśmy się ze wzrostu liczby studentów, ale okazało się, że poziom kandydatów nie pozwala realizować programu akademickiego, nawet gdyby kadry wyższych uczelni były do tego przygotowane, a są tylko częściowo. W ciągu ostatniej dekady poziom nauczania i wychowania na wszystkich szczeblach szkół wyraźnie spadł. Szkolnictwo i nauka spętane są coraz większą liczbą bzdurnych przepisów. Zdarzały się też przypadki politycznej ingerencji w autonomię wyższych uczelni, jak słynna kontrola UJ zarządzona w 2009 r. przez minister Barbarę Kudrycką. Polska Akademia Nauk jest smutnym przykładem centralizacji, biurokratyzacji oraz marnotrawstwa sił i środków.

Ministerstwo Edukacji Narodowej pod nowym kierownictwem zapowiadało likwidację gimnazjów, ale wobec sprzeciwów środowiska nauczycielskiego na razie wstrzymuje się z decyzjami w tej sprawie. Natomiast już doprowadzono do likwidacji przymusu szkolnego dla dzieci sześcioletnich. Wysłuchano tu głosu większości rodziców, którzy byli za zniesieniem tego przymusu. Pracuje się też nad zmianami w programach szkolnych, zwłaszcza w dziedzinie drastycznie zaniedbanej, jaką było nauczanie historii. Zlikwidowano jedyny „słuszny” darmowy podręcznik dla dzieci z klas 1–3, który de facto służył stopniowej genderyzacji i ateizacji młodzieży. W to miejsce powstanie kilka podręczników do wyboru, a rodzice dostaną zwrot gotówki za to, co sami wybrali, a nie gotowy podręcznik, który napisano nie pytając ich o zdanie na temat jego treści i formy.

Mniej słychać o reformach w finansowaniu nauki polskiej, a zmiany w tej dziedzinie są konieczne, by wyeliminować narosłe latami patologie. Minister nauki Jarosław Gowin zmienił jednak proporcje w finansowaniu projektów Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki na korzyść propagowania dziedzictwa narodowego. Nowa polityka kulturalna ma na celu wzmacnianie podmiotowości obywatelskiej Polaków oraz obrony dobrego imienia Polski za granicą. Wiele jest tu do zrobienia, jeśli idzie o polskie instytuty w niektórych krajach czy też Instytut Adama Mickiewicza, który stał się karykaturą pierwotnych założeń. Ruszyły w końcu prace przy budowie Muzeum Historii Polski. Niewątpliwie na uwagę zasługuje duży nacisk, jaki kładą nowe władze na rozmaite uroczystości rocznicowe. Budują one poczucie polskiej tożsamości, ostatnimi laty zaniedbywane lub wręcz deprecjonowane. Nowe kierownictwo TVP Kultura dba o pluralizm przekazu, ale niektóre pokazywane tam produkcje muszą budzić kontrowersje.

 (…)

 Skala zaniedbań, błędów, fałszywych celów, korupcji i nieudacznictwa spowodowała, że nasz kraj wymaga gruntownej naprawy. Trudno więc zrozumieć tych, którzy chcą wracać do „dawnych” czasów. Czy nawet przeciwnicy nowego rządu koalicji prawicowej nie uważają, że politykę polską należy upodmiotowić? W polityce hasła pozytywne mają pewne znaczenie mobilizujące. Hasło „damy radę” jest tego wyrazem. Można się zastanawiać, czy i na ile nowe władze dadzą radę rozwiązać wszystkie wspomniane, a także wiele niewymienionych tu problemów Polski. Niemniej wypowiadane ze złośliwością hasło opozycji „nie dacie rady” nie jest tylko wyrazem walki politycznej, ale także zawiera żałosny podtekst: „skoro myśmy nie dali rady, to wam się też udać nie może” lub „nie myślcie, że jesteście lepsi, bo wszyscy jesteśmy do niczego”. To zawsze łatwo powiedzieć. Trudniej zrobić coś pozytywnego. Jest w interesie Polaków, by nowym władzom się udało.

Jest to fragment eseju prof. Wojciecha Roszkowskiego, który w całości ukazał się w książce „Repolonizacja Polski” wydawnictwa Biały Kruk.