ks. Piotr Skarga

Ur. 1536, zm. 1612. Studiował w Akademii Krakowskiej, następnie przyjął święcenia kapłańskie. Był wychowawcą syna kasztelana krakowskiego Jana Tęczyńskiego, a później – podczas pobytu w Rzymie – wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Od tej chwili, przez niemal pół wieku, działał na niwie kontrreformacji, angażował się w polemiki z innowiercami i nieustannie wzywał do jedności wiary.

Pełnił funkcję penitencjarza w Bazylice św. Piotra, był kaznodzieją w Pułtusku, Lwowie, Wilnie, Warszawie i Płocku. Z nominacji króla Stefana Batorego został pierwszym rektorem Akademii Wileńskiej, kilka lat później Zygmunt III Waza mianował go nadwornym kaznodzieją. Jako teolog bronił Eucharystii, wydał liczne pisma zwalczające m.in. tezy antytrynitarzy.

Niemałe zasługi położył również dla rozwoju instytucji naukowych na obszarze Rzeczypospolitej – m.in. pełnił funkcję rektora nowych kolegiów jezuickich w Połocku czy Rydze. Pozostawił po sobie również trwały w dorobek w zakresie działalności dobroczynnej: był twórcą Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie i Banku Pobożnego.

Ogromny był wkład ks. Skargi dla rozwoju polskiej literatury przełomu XVI i XVII w. „Żywoty świętych” jego autorstwa były absolutnym bestsellerem w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, pogłębiając wiarę wielu pokoleń Polaków. Jednak najbardziej znanym dziełem ks. Piotra Skargi są „Kazania sejmowe”, po raz pierwszy opublikowane po śmierci autora. Ten zapis głoszonych przez królewskiego kaznodzieję homilii na rozpoczęcie obrad kolejnych sejmów Rzeczypospolitej świadczy nie tylko o żarliwym patriotyzmie ks. Skargi, ale też o jego profetycznych zdolnościach. Jezuita wskazał na sześć najważniejszych „domowych chorób” Rzeczypospolitej, które – jeśli nie zaleczone – muszą nieuchronnie doprowadzić do upadku całego państwa – co wkrótce nastąpiło.

W 2014 r. w Krakowie otwarty został proces beatyfikacyjny ks. Piotra Skargi.

W Białym Kruku ukazała się uwspółcześniona wersja jego „Kazań sejmowych”.